هر آنچه که درخصوص مصرف آهن در دوران بارداری باید بدانید؛ به همراه معرفی مواد مغذی

مصرف آهن در دوران بارداری

آیا می دانید 9٪ زنان 12 تا 49 ساله، فقر آهن دارند؟

از سوی دیگر کمبود آهن در دوران بارداری می تواند خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد را افزایش دهد.

زنان در دوران بارداری خود به آهن بیشتری احتیاج دارند تا حجم خون بیشتری را برای خود و جنین تأمین کنند و برای زایمان آماده شوند.

کیدمام در این مطلب اطلاعات کاملی را در مورد اهمیت آهن در دوران بارداری، فواید مکمل های آهن و عواقب مصرف بیش از حد آهن در دوران بارداری به شما می دهد. تا انتها با ما همراه باشید؛

 

چرا تامین آهن بدن در دوران بارداری مهم است؟

حتی اگر باردار نیستید، بدن شما برای طیف وسیعی از عملکردها به آهن احتیاج دارد.

• این ماده مسئول تشکیل هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را حمل می کند.
• آهن یکی از اجزای مهم میوگلوبین است، پروتئینی که اکسیژن را به ماهیچه ها می رساند و کلاژن است که به ساخت استخوان، غضروف و سایر بافت های همبند کمک می کند.
• همچنین آهن برای تولید بسیاری از آنزیم های ضروری لازم است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

خانم های باردار به دلایل زیر نیاز به افزایش مصرف آهن در دوران بارداری دارند:

 

1- برای تولید هموگلوبین اضافی

در دوران بارداری بدن شما تقریباً 50٪ بیشتر از حد معمول خون تولید می کند، به همین دلیل شما به هموگلوبین اضافی و در نتیجه آهن اضافی نیاز دارید.

 

2- رفع کمبود آهن انباشته بدن

بسیاری از خانم ها حتی قبل از بارداری نیز دچار کمبود آهن هستند.

مقدار ناکافی آهن باعث احساس خستگی در فرد می شود. از این رو آنها در دوران بارداری به آهن اضافی نیاز دارند.

 

3- نیاز فزاینده برای رشد جنین

با رشد کودک، نیاز به آهن خصوصاً در سه ماهه دوم و سوم بارداری افزایش می یابد.

 

4. برای مبارزه با عوارض دوران بارداری

کمبود آهن در دوران بارداری با چندین عارضه بارداری مانند زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد، مرگ و میر نوزادان و غیره مرتبط است.

با مصرف کافی آهن می توانید از همه این عوارض بارداری جلوگیری کنید.

اکنون که از اهمیت آهن آگاه شدید، باید بدانید که آهن کافی دریافت می کنید یا خیر.

 

مادر باردار به چه مقدار آهن نیاز دارد؟

آیا می توانید آن را به تنهایی از طریق رژیم غذایی دریافت کنید یا نیاز به مصرف مکمل است؟

ادامه این مطلب کیدمام را بخوانید تا پاسخ سوالات فوق را دریابید؛

 

آهن مورد نیاز زنان باردار

بدن شما در دوران بارداری از آهن بیشتری استفاده می کند تا خون اضافی ضروری برای شما و جنین را تامین نماید.

همچنین آهن در انتقال اکسیژن از ریه ها به سایر قسمت های بدن مادر و به جنین کمک می کند.

بنابراین بطور خلاصه اگر آهن کافی در دوران بارداری مصرف نمی کنید، به سرعت احساس خستگی خواهید کرد.

برای اینکه بدانید آهن کافی مصرف می کنید یا خیر، باید بدانید که در واقع چقدر باید در دوران بارداری آهن مصرف کنید.

 

بدن مادر در دوران بارداری چه مقدار آهن مصرف میکند؟

شما در طول بارداری در مجموع به 800 میلی گرم آهن نیاز دارید که از این مقدار سهم جنین و جفت 300 میلی گرم و نیاز هموگلوبین مادر به 500 میلی گرم آهن است.

بدن شما در نیمه دوم بارداری از مقدار زیادی آهن استفاده می کند.

بنابراین نیاز مادر از 0.8 میلی گرم در روز در سه ماهه اول بارداری به 6 الی 7 میلی گرم در مراحل بعدی بارداری افزایش می یابد.

در کل شما هر روز به 2 تا 4.8 میلی گرم آهن نیاز دارید. این بدان معناست که شما باید روزانه 20 تا 48 میلی گرم آهن غذایی برای بدن مصرف کنید تا مقدار لازم جذب بدن شود. بقیه آهن اضافی از طریق پوست، ادرار و روده دفع می شود.

طبق مطالعه مرکز مدیریت و پیشگیری بیماری ها در آمریکا، میزان آهن توصیه شده در دوران بارداری باید هر روز تا زمان اولین ویزیت قبل از زایمان، 27 الی 30 میلی گرم مکمل آهن باشد.

 

مواد مغذی سرشار از آهن

علاوه بر مکمل ها، پزشک ممکن است در دوران بارداری غذاهای غنی از آهن را نیز برای مادر باردار توصیه کند که می توانید در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید.

 

بطور کلی آهن در طبیعت در دو نوع وجود دارد: هِم (heme) و غیر هِم (non-heme).

• آهن هِم در منابع حیوانی مانند گوشت قرمز، گوشت گاو، بوقلمون، گوشت مرغ و گوشت ماهی یافت می شود.

بدن انسان این نوع آهن را بهتر از نوع دیگر آن جذب می کند. بنابراین ، خوب است که بیشتر از غذاهایی که در آن آهن هِم وجود دارد استفاده شود.

• آهن غیر هِم در منابع گیاهی مانند اسفناج، لوبیا، میوه های خشک، سویا، غلات کامل و غذاهای غنی شده با آهن یافت می شود.

 

برخی از مواد غذایی حاوی آهن هِم (هر 85 گرم)

1. یک برش گوشت گاو بدون چربی: 3.2 میلی گرم
2. فیله گوشت گاو بدون چربی: 3 میلی گرم
3. جگر گاو: 5.2 میلی گرم
4. گوشت سینه مرغ: 1.1 میلی گرم
5. گوشت ران مرغ: 1.1 میلی گرم
6. جگر مرغ: 11 میلی گرم
7. گوشت سینه بوقلمون (کبابی): 1.4 میلی گرم
8. گوشت ران بوقلمون (کبابی): 2 میلی گرم
9. ماهی کنسرو تن: 1.3 میلی گرم
10. صدف های کنسرو شده: 5.7 میلی گرم

 

مواد غذایی حاوی آهن غیر هِم

1. یک فنجان بلغور جو دوسر (غنی شده با آهن): 10 میلی گرم
2. یک فنجان غلات (حبوبات) خوراکی غنی شده: 24 میلی گرم
3. یک فنجان عدس پخته: 6.6 میلی گرم
4. یک فنجان سویا آب پز: 8.8 میلی گرم
5. نخود یک فنجان: 4.8 میلی گرم
6. یک فنجان لوبیای لیما پخته شده: 4.5 میلی گرم
7. یک فنجان لوبیا قرمز پخته شده: 5.2 میلی گرم
8. یک فنجان چیتی پخته شده: 3.6 میلی گرم
9. 85 گرم دانه کدو تنبل بو داده: 4.2 میلی گرم
10. نصف فنجان اسفناج آب پز: 3.2 میلی گرم
11. نصف فنجان سویا خام (سفت): 3.4 میلی گرم
12. یک فنجان آب آلو: 3 میلی گرم
13. یک قاشق غذاخوری شیره نیشکر (ملاس): 3.5 میلی گرم
14. یک چهارم فنجان کشمش: 0.75 میلی گرم
15. یک تکه نان سفید یا گندم غنی شده: 5/7 میلی گرم
16. 100 گرم شیره انگور: 12 میلی گرم

 

این مواد مغذی از جمله منابع دریافت آهن در دوران بارداری می باشند.

اما گاهی اوقات دریافت آهن کافی از رژیم غذایی به ویژه در رژیم های گیاهی یا دشوار است.

شما باید سلیقه و ترجیحات غذایی خود را به پزشک خود یا یک متخصص تغذیه اطلاع دهید تا بتواند سطح آهن دریافتی شما را با دقت کنترل کند.

 

نکاتی برای رفع نیاز آهن در دوران بارداری

تغذیه سالم در دوران بارداری بسیاری از نیازهای شما را برطرف خواهد کرد.

در ادامه چند روش ساده برای حفظ آهن در رژیم غذایی روزمره آورده شده است:

 

• هر زمان که ممکن باشد (مخصوصا هنگام پخت خورش) از ظرف چدنی برای پخت و پز استفاده کنید.

این ظروف باعث می شود که مواد غذایی آهن را جذب کنند و به شما کمک می کند تا آهن بیشتری در دوران بارداری دریافت کنید.

 

• از مصرف محصولات دارای کافئین (چای و قهوه) همراه با وعده های غذایی خودداری کنید.

محصولات کافئین دار حاوی فنل (اسید فنیک) هایی هستند که در جذب آهن توسط بدن اختلال ایجاد می کنند.

 

• مواد غذایی غنی از ویتامین C مانند پرتقال، کلم بروکلی، توت فرنگی و … مصرف کنید.

مطابق مطالعات صورت گرفته، ویتامین C جذب آهن را در بدن تا شش برابر افزایش می دهد.

 

• مواد غذایی مانند حبوبات، غلات سبوس دار، سویا و اسفناج مواد دافع آهن (موادی که مانع جذب آهن می شوند) را کاهش میدهند.

مصرف مواد مغذی فوق را افزایش داده و یا آنها را با سایر غذاهای حاوی آهن مانند گوشت، ماهی و مرغ استفاده کنید.

 

• کلسیم مانع جذب آهن می شود. اگر از مکمل های کلسیم استفاده می کنید، اطمینان حاصل کنید که آنها را بین وعده های غذایی مصرف میکنید.

 

• استفاده از ماهی یا گوشت (دارای آهن هِم) در وعده های غذایی به بدن شما کمک در جذب آهن غیر هِم کمک می کند.

 

فقر آهن در دوران بارداری

کمبود یا فقر آهن مهمترین کمبود مواد مغذی در دوران بارداری است.

معمولاً در سه ماهه سوم فقر آهن در دوران بارداری ایجاد می شود.

 

سطح پایین یا فقر آهن می تواند منجر به موارد زیر شود:

1. کاهش ظرفیت انجام کارها
2. خستگی
3. کاهش مقاومت در برابر عفونت ها
4. تنش های قلبی عروقی
5. کم ‌خونی فقر آهن

 

همچنین سطح پایین آهن یا فقر آهن در دوران بارداری می تواند خطرات جدی برای جنین شما ایجاد کند، از جمله:

1. وزن کم نوزاد هنگام تولد
2. نوزاد نارس
3. مرگ و میر نوزادان

 

اگر قبل از بارداری کم خون هستید یا فقر آهن دارید، باید آن را به اطلاع پزشک خود برسانید.

متخصص زنان و زایمان بر اساس وضعیت شما مقدار آهن مورد نیاز و میزان مصرف مکمل ها را توصیه می کند.

 

آیا در دوران بارداری باید از مکمل آهن استفاده کنیم؟

طی افزایش ماه های بارداری، پزشک زنان برای شما قرص آهن تجویز می کند که البته این موضوع حتما بدان معنا نیست که شما دچار کمبود آهن هستید.

پزشک زنان معمولاً مکمل ها را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه می کند زیرا در ماه های بعدی میزان آهن مورد نیاز بارداری افزایش می یابد.

علاوه بر این ممکن است شما آهن کافی از رژیم روزانه خود دریافت نکنید.

در اولین معاینه دوران بارداری، پزشک سطح آهن شما را بررسی می کند و بسته به نتیجه آن، ویتامین های قبل از زایمان را به شما پیشنهاد می کند.

به یاد داشته باشید از مصرف سر خود ویتامین و یا آهن خودداری نمایید.

 

نکات مهم در خصوص مصرف قرص آهن

هنگام استفاده از مکمل های آهن در دوران بارداری لازم است موارد زیر را رعایت کنید:

1. مکمل ها را در دوز مناسب مصرف کنید. اگر یک روز مصرف آن را فراموش کردید، روز دیگر به میزان دو برابر مصرف نکنید.
2. وقتی از مکمل های آهن استفاده می کنید، غذاهای غنی از فیبر مصرف کنید زیرا این داروها باعث سفت شدن مدفوع می شوند و دفع آن را دشوار می کنند.
3. اطمینان حاصل کنید که تاریخ انقضاء مکمل هایی که استفاده می کنید نگذشته باشد و هر چه تاریخ تولید این مکمل ها جدیدتر باشن بهتر است.
4. مشورت با پزشک خود قبل از مصرف مکمل های آهن، خطر هرگونه تداخل دارویی یا واکنش آلرژیک در شما را از بین می برد.

 

آیا مصرف زیاد قرص آهن در دوران بارداری خطرناک است؟

مادران باردار می توانند روزانه تا 45 میلی گرم آهن مصرف نمایند.

اگر بیش از این مقدار آهن مصرف کنید، این موضوع سطح آهن را در خون افزایش میدهد و هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک است.

 

مصرف آهن زیاد می تواند منجر به شرایط زیر شود:

1. ایجاد مشکل در دستگاه گوارش، دل درد و شکم درد در بارداری مانند حالت تهوع و یبوست.
2. تنش اکسایشی یا دیابت بارداری.
3. عدم تعادل در سیستم بدن که نقشی حیاتی در نگهداشت جنین و زایمان دارد.
4. سقط جنین همراه با پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی).

گاهی اوقات مصرف مکمل ها به خصوص اگر دوزهای بالاتر از مقدار مورد نیاز روزانه باشد، عوارض جانبی در بدن ایجاد می کند.

 

عوارض جانبی مصرف قرص آهن در دوران بارداری چیست؟

برای جلوگیری از عوارض زیر که ناشی از مصرف مکمل ها هستند، باید میزان آهن موجود در بدن را در دوران بارداری متعادل کنید:

 

1- ناراحتی دستگاه گوارش

یبوست یکی از مهمترین موضوعاتی است که ممکن است با مصرف مکمل های آهن تجربه کنید.

مصرف آب آلو باعث تسکین سریع می شود.

 

2- مدفوع تیره

آهن رنگ مدفوع شما را تغییر می دهد. با این حال ، هیچ جای نگرانی در مورد آن وجود ندارد.

 

3- حالت تهوع و اسهال

گاهی اوقات ، مصرف مکمل آهن می تواند احساس حالت تهوع در شما ایجاد کند.

بنابراین می توانید آن را همراه با میان وعده یا قبل از خواب میل نمایید.

 

بهترین زمان مصرف قرص آهن در دوران بارداری

بهترین زمان مصرف قرص آهن در دوران بارداری یک یا دو ساعت قبل یا بعد از غذا است.

زیرا جذب آهن توسط بدن با معده خالی بهتر است.

مصرف مکمل های آهن با سایر غذاها مانند شیر، چای، قهوه، پنیر، تخم مرغ، اسفناج، غلات کامل و ماست می تواند ارزش آنها را کاهش دهد.

 

آیا تزریق آهن به بدن در دوران بارداری بی خطر است؟

بطور کلی تزریق آهن فقط به افرادی که جذب مکمل های خوراکی آهن در آنها ناموفق است، محدود می شود.

این موضوع به این معنی است که تزریق آهن به مادرانی انجام می شود که کم خونی شدید دارند یا با وجود دوز کافی مکمل های آهن، بدن آنها قادر به جذب آهن خوراکی نمی باشد.

• این شیوه یک درمان پرهزینه است.
• حساسیت بیش از حد، تب، استفراغ، حالت تهوع، دردهای مفصلی، خس خس سینه و نفس نفس زدن از عوارض جانبی تزریق آهن است.
• علاوه بر این آهن تزریقی تراتوژنیک است (رشد جنین را مختل می کند و ممکن است منجر به ناقص الخلقه زایی می شود).

 

بیشتر بخوانید: کم خونی پس از زایمان ؛ بررسی علل، علائم، پیشگیری و درمان

 

بهترین راه برای رسیدن آهن کافی به بدن در دوران بارداری روش طبیعی است.

مطابق مطالب این مطلب کیدمام سعی کنید روزانه مواد مغذی غنی از آهن و یا مواد مغذی که به جذب آهن از سایر غذاها کمک می کنند، میل نمایید.

یک رژیم غذایی سالم و مغذی باید به بدن شما کمک کند تا آهن کافی برای شما و جنینتان دریافت شود.

بسیاری از مشکلات رایج بارداری با تغذیه صحیح برطرف می گردد.