به عنوان پدر و مادر، طبیعی است که در مورد انتخاب بهترین روش برای آموزش و تعلیم و تربیت فرزند خود بین یک تنبیه موثر و خوب با یک تنبیه بد دچار سردرگمی شوید.
همه میدانیم که تنبیه کودک خوشایند نیست اما چنانچه قصد تصحیح و تغییر رفتار کودک خود را دارید، گاهی اوقات لازم است تا این کار به شکل موثر انجام شود.
همه والدین در مورد چگونگی تنبیه کودک خود اتفاق نظر ندارند اما برخی از کارشناسان اطمینان دارند که تکنیک تنبیه مثبت بهترین روش برای تغییر رفتار کودکان است.
در این مطلب کیدمام با جزئیات بیشتری به شرح تنبیه موثر و مثبت می پردازیم و توضیح می دهیم که این روش چگونه می تواند به کودک شما کمک نماید.
ضرورت تنبیه کودکان
زمانی که شما یک کودک بازیگوش و پرتحرک دارید، تعیین بهترین روش برای تعلیم و ایجاد نظم و انظباط در او کار دشوارتری است.
شما می خواهید روشی را انتخاب نمایید تا موثر واقع شود اما هر چه کودک لجبازتر باشد کار شما سخت تر می شود.
تکنیک تنبیه موثر یکی از روش هایی است که والدین برای ایجاد تغییر در کودک خود تمایل به انجام آن دارند.
شاید شما فکر کنید که تنبیه مثبت به این معنی است که این تنبیه همیشه خوب است اما اینگونه نیست.
با اینکه اثبات شده است که برخی از روش های تنبیه موثر می توانند مؤثر واقع شوند، اما برخی از این روش ها هم هستند که می توانند برای کودک منفی و مضر باشند.
تنبیه مثبت به این معنا است که شما در جواب یک رفتار منفی از طرف کودک خود، یک نتیجه منفی به او نشان می دهید.
تفاوت بین تنبیه مثبت و منفی
بین تنیبه مثبت و منفی تفاوت اندکی وجود دارد.
تنبیه مثبت به این معنی است که پیامد منفی برای رفتار منفی کودک به وجود می آید اما تنبیه منفی یعنی اینکه شما در پاسخ به یک رفتار منفی، چیز مطلوبی را از بین می برید.
به عنوان مثال محروم سازی یک تنبیه مثبت است چرا که شما یک پیامد منفی نشان می دهید.
اما چنانچه به طور خاص توانایی رفتن به مهمانی را در فرزند خود از بین برده و او را در خانه تنها بگذارید، یک تنبیه منفی انجام داده اید.
همانطور که مشاهده میکنید تفاوت بسیار ظریفی بین این دو وجود دارد.
احتمالا این تفاوت از نظر والدین چندان قابل توجه و مهم نیست. شاید شما فقط می خواهید بدانید که چه کاری بهترین نتیجه را در پی دارد.
اگر با رفتار فرزندتان مشکل دارید بدانید که تنها نیستید.
تشخیص داده شده که تقریبا 8 درصد کودکان دارای مشکلات رفتاری هستند. اگر فرزند شما نیز دارای مشکلات رفتاری است می توانید این مسئله را در منزل درمان نمایید.
تکنیک های تنبیه موثر
تکنیک های تنبیه مثبت زیادی وجود دارد که شما می توانید در روش تعلیم و تربیت کودک خود از آن ها استفاده کنید.
خوب است که تنبیه همیشه متناسب با رفتار منفی باشد. اگر رفتار منفی جزئی باشد، ممکن است که یک سرزنش کافی باشد.
اما اگر رفتار منفی جدی باشد و مکرراً انجام گیرد، ممکن است لازم باشد تا تنبیه سخت تری برای جلوگیری از این رفتار تعیین گردد.
در ادامه برخی از روش های تنبیه معرفی شده اند:
1- سیستم علامتگذاری (خوب ها و بدها):
سیستم علامت گذاری مشابه روشی است که در مدارس به عنوان تنبیه موثر مورد استفاده قرار می گیرد.
در این روش کودک نام خود را به همراه علامت رفتار منفی روی تخته مینویسد.
هربار که کودک رفتار منفی از خود نشان دهد، علامت دیگری روی نام او قرار می گیرد و اگر کودک رفتار مثبتی نشان دهد، یک علامت از بین می رود.
اگر در پایان روز علامت منفی وجود نداشته باشد، به کودک پاداش تعلق می گیرد.
2- سرزنش:
معمولا والدین این نوع تنبیه مثبت را بدون اینکه زیاد درمورد آن فکر کنند انجام می دهند.
سرزنش کردن می تواند در ملاء عام و یا به صورت خصوصی انجام شود و در مورد هر یک از این دو، دیدگاه های فکری مختلفی وجود دارد.
در بعضی از مدارس سرزنش کودک در جلوی سایر همکلاسی ها انجام می شود.
از نظر برخی از روانشناسان سرزنش در ملاء عام اثرات منفی روی کودکان می گذارد.
در هر صورت سرزنش کودک بابت اشتباهاتش در صورتی که مداوم نباشد و در محیط خصوصی انجام گیرد، نتیجه مطلوبی دارد.
3- تنبیه بدنی مختصر (مثل به پشت کودک زدن):
درباره این شکل از تنبیه بحث های زیادی وجود دارد. عده ای این نوع تنبیه را موثر و سایرین به مضر بودن آن اشاره دارند.
درحالی که حدود 70 درصد از مردم احساس می کنند تنبیه بدنی مختصر، تنبیه مناسبی است بسیاری از روانشناسان با این عقیده مخالف هستند و معتقدند که این تنبیه بی اثر و مضر است.
4- تکنیک وقفه کوتاه:
برخی از روانشناسان این نوع تنبیه مثبت که به معنای محروم سازی یا جدا کردن موقت کودک از محیطی است که او مرتکب خطا شده است را به والدین پیشنهاد می کنند.
البته این تنبیه باید متناسب با سن کودک باشد. قاعده کلی برای هر سال سن کودک، یک دقیقه محروم سازی است.
میزان اثربخشی این روش بستگی به پیگیری و پایداری والدین در انجام این تنبیه دارد و به سرسختی کودک شما مرتبط نیست.
5- نوشتن دیکته و یا جملات:
مدارس برای چندین دهه از این امر به عنوان نوعی تنبیه مثبت استفاده کرده اند.
این تنبیه یک شکل موثر است که به وسیله آن نظم و انضباط را میتوان حاکم کرد.
شما هم می توانید به راحتی با کمک این شکل از تنبیه موثر، نظم و انضباط در خانه خود را به وجود آورید.
6- اضافه کردن کارها:
اضافه کردن کار به لیست کارهای کودک شما می تواند به عنوان نوعی تنبیه مثبت مورد استفاده قرار گیرد.
این تنبیه موثر کودک را فعال و باتحرک نگه می دارد و درنتیجه به نوعی از بی تحرکی و کرختی کودک می کاهد.
همچنین بخشی از امور خانه نیز توسط کودک انجام میشود و در نتیجه به خانواده در انجام امور منزل نیز کمک می شود.
از سوی دیگر اینکار از جدا شدن طولانی مدت کودک از حریم خانواده جلوگیری می کند.
7- محروم سازی:
محروم سازی یکی دیگر از شایع ترین تنبیه های مثبت و موثر است.
محروم سازی وقتی که شما کودک خود را در خانه حبس نموده و او را با خود به مهمانی و بیرون نمی برید، می تواند نوعی تنبیه منفی تلقی شود.
نگه داشتن فرزند در اتاق خود بیشتر با تنبیه مثبت همخوانی دارد، اما در انجام این نوع تنبیه، مرز بین تنبیه مثبت و منفی بسیار مبهم است.
8- خواب زودهنگام و یا بیشتر در رختخواب بودن:
خواب زودهنگام یک تنبیه مثبت و موثر برای کودکان کوچکتر محسوب می شود.
زمانی که کودکان در حال بازی یا فعالیت هستند، دوست ندارند بخوابند لذا وقتی آن ها را مجبور به خوابیدن می کنید در واقع یک تنبیه عالی برای رفتار بد آنها در نظر گرفته اید.
بیشتر در رختخواب بودن نیز به همان دلیلی که در بالا اشاره شد کارکردی مشابه دارد و نوعی تنبیه موثر است.
9- زمان مطالعه اضافی:
زمان مطالعه اضافی یکی دیگر از اشکال موثر تنبیه مثبت است.
به ویژه هنگامی که پاسخ و روشی برای انجام ندادن تکالیف یا انجام کار کلاسی باشد.
زمان مطالعه اضافی در واقع یک نتیجه طبیعی در این شرایط است.
از آنجا که کودک به جای مطالعه کردن و درس خواندن به کارهای دیگری مثل بازی پرداخته است، اکنون به جای زمان بازی در خانه وحتی بازی با دیگران، زمان مطالعه اضافی دریافت میکند.
10- پیامدهای طبیعی:
پیامد طبیعی بهترین شکل تنبیه مثبت است چرا که آن ها به کودک شما زندگی می آموزند.
در عواقب طبیعی نیازی به اقدامی از جانب والدین نمی باشد. در عوض، این ها عواقبی هستند که به طور طبیعی در نتیجه رفتار بد کودک اتفاق می افتند.
به عنوان مثال، اگر کودک شما اتاق خود را تمیز نکرده و لباس های کثیف خود را جدا نکرده است، درنتیجه لباس های مورد علاقه اش شسته نشده است و الان باید لباس دیگری که شاید دوست ندارد بپوشد.
راه حل های کلیدی تنبیه مثبت
کلید اصلی تاثیرگذاری تنبیه های مثبت، پایداری و پیگیری والدین در انجام آن ها است.
در حقیقت مطالعات نشان داده است که تنبیه مثبت تنها در صورتی موثر است که پایدار باشد.
منظور این است که هر بار رفتار منفی از جانب کودک بروز داد، باید همان نتیجه مشابه برای او تکرار شود.
عدم پایداری باعث می شود تا تنبیه کمتر موثر واقع شود.
از طرف دیگر اگر شما بیش از حد از تنبیه مثبت استفاده کنید بدون اینکه پاداشی برای رفتار خوب کودکان در نظر بگیرید، ممکن است کودک به این نتیجه برسد که هر کاری انجام دهد فقط بازخورد منفی دریافت می کند.
همیشه آنچه را که از کودک خود انتظار دارید برای او توضیح دهید چرا که اگر کودکان از قوانین آگاه باشند می توانند بدانند که چه کاری باید انجام دهند و چگونه باید رفتار کنند.
آن ها باید بدانند که هر اتفاقی بیفتد شما از آن ها ناامید نمی شوید.
به کودک خود بگویید که شما او را دوست دارید و هر اتفاقی هم که بیوفتد از آن ها پشتیبانی می کنید.
انجام این کارها ضروری است و می تواند پیوند بین شما و فرزندتان را تقویت کند.
نتیجه گیری
مهم نیست که چه مشکلی دارید و چه اتفاقی می افتد. همین که شما مشغول مطالعه این مطلب کیدمام هستید، نشان می دهد که شما تلاش می کنید تا یک مادر درستکار و سالمی برای کودک خود باشید.
با استفاده از راهکار و ابزار مناسب، هم می توانید رابطه عاشقانه بین خود و کودک برقرار نمایید و هم می توانید راه درست و نادرست را به کودک خود آموزش دهید.
از امروز اولین قدم را بردارید.
منبع: betterhelp