ناهنجاری فک به شرایطی گفته می شود که در آن فک پایین کودک بسیار کوچک است.
کودک مبتلا به این ناهنجاری دارای یک فک پایین بوده که نسبت به سایر اعضای صورت او بسیار کوچک می باشد.
ممکن است کودکان با این مشکل به دنیا بیایند یا اینکه این مشکل بعدا در زندگی آنها ایجاد شود.
این مشکل عمدتا در کودکانی که دارای شرایط ژنتیکی خاصی هستند اتفاق می افتد.
در بعضی موارد این مشکل با افزایش سن کودک و رشد فک او از بین میرود.
اما در مواردی که ناهنجاری فکی شدید باشد، این ناهنجاری می تواند سبب بروز مشکلات تنفسی و تغذیه شود
همینطور این مشکل میتواند منجر به بینظمی دندانهای کودک شود به این معنا که دندان های کودک شما به درستی و در یک ردیف قرار نمی گیرند.
در این مطلب کیدمام، دلایل وجود ناهنجاری های فک در کودکان بررسی شده و انواع آن معرفی می شود.
چه عواملی سبب ایجاد ناهنجاری فکی می شوند؟
در اکثر موارد ناهنجاری فکی مادرزادی است، به این معنی که کودکان همراه با این مشکل متولد می شوند.
در بعضی موارد هم این مشکل نتیجه اختلالات ارثی است اما در برخی از موارد دیگر هم این مشکل حاصل جهش های ژنتیکی است که به خودی خود اتفاق می افتد و از طریق خانواده ها منتقل نمی شود.
در ادامه سعی شده است برخی از نشانه ها و علائم ژنتیکی که با ناهنجاری فک همراه هستند را نام برده و به طور مختصر با آنها آشنا شویم که به این علائم به اصطلاح سندرم گفته می شود.
سندرم پیررابین یا عدم رشد فک پایین
سندرم پیررابین باعث می شود که فک کودک شما به آرامی در رحم مادر شکل بگیرد که این امر منجر به ایجاد یک فک پایین بسیار کوچک شود.
همچنین باعث می شود تا زبان کودک به سمت عقب در گلو فرو رود که در نتیجه می تواند مجاری هوا را مسدود کرده و تنفس را با مشکل روبرو نماید.
این نوزادان همچنین می توانند همراه با شکافی در سقف دهان خود به دنیا بیایند که این مورد حدوداً به تعداد یک مورد در بین 8500 تا 14000 هزار تولد رخ می دهد.
این سندرم یکی از دلایل ناهنجاری فک در کودک است.
معرفی تریزومی 13 و 18
تریزومی نوعی اختلال ژنتیکی است و زمانی رخ می دهد که کودک دارای ماده ژنتیکی اضافی است به این منظور که بجای داشتن دو کروموزوم در حالت عادی، دارای سه کروموزوم میباشد.
این اختلال سبب نقص شدید ذهنی و همینطور ناهنجاری های جسمی می شود. بر اساس کتابخانه ملی پزشکی در بین هر شانزده هزار نوزاد، یک نفر تریزومی 13 دارد.
این اختلال به سندرم پاتائو نیز معروف هست که ازدلایل ایجاد ناهنجاری فک در کودک می باشد.
بر اساس بنیاد تریزومی 18، از هر شش هزار نفر نوزاد به استثنای نوزادانی که مرده به دنیا آمده اند، یک نوزاد دارای علائم تریزومی 18 می باشد.
عدد 13 و 18 اشاره به این موضوع دارد که کروموزوم ماده اضافی از کجا آمده است.
کم کاری هیپوفیز
نوعی اختلال ارثی نادر هست که در آن غده هیپوفیز فرزند شما قادر به تولید هورمون رشد کافی نمی باشد.
این مسئله می تواند منجر به بروز مشکلات شدید استخوانی از جمله فک پایین کوچک و قفسه سینه باریک گردد. ( ناهنجاری فک )
همچنین می تواند باعث شود که برخی قسمت های بدن مانند پاها، بازوها، گردن و یا نیم تنه بالای بدن خیلی کوتاه باشند.
پیری زودرس
پیری زودرس نوعی اختلال ژنتیکی است که باعث می شود فرزند شما خیلی بیشتر از سنش نشان دهد و یا اصطلاحا دچار پیری زودرس شده باشد.
کودکان مبتلا به این اختلال معمولا هنگام تولد علائمی از خود نشان نمی دهند اما آن ها در دو سال اول زندگی خود شروع به نشان دادن علائم این اختلال می نمایند.
این نوع اختلال به دلیل جهش های ژنتیکی ایجاد شده و در بین اعضای خانواده منتقل نمی شود.
کودکان مبتلا به پیری زود رس علاوه بر کوچک بودن فک ممکن است دارای سرعت رشد آهسته، ریزش مو و صورت باریک نیز باشند.
فریاد گربه ( ناهنجاری فک )
یکی دیگر از سندرم هایی که نوعی بیماری ژنتیکی نادر محسوب شده و سبب ناهنجاری های جسمی و ناتوانی های رشدی مانند فک کوچک می شود، سندرم فریاد گربه یا جیغ گربه هست.
علت نام گذاری این سندرم گریه های گربه مانندی است که کودکان مبتلا به این عارضه ایجاد می نمایند. این سندرم معمولا دارای یک شرایط ارثی نیست.
ناهنجاری های صورت و جمجمه
ناهنجاری های جمجمه یک بیماری ارثی است که سبب بدشکلی و ایجاد ناهنجاری های شدید در صورت می شود.
این سندرم علاوه بر فک کوچک همچنین می تواند باعث ایجاد ناهنجاری های دیگری از جمله شکاف کام، گونه های مفقود و گوش های ناقص شود.
چه زمانی باید به دنبال کمک باشیم؟
چنانچه فکر می کنید کودک شما دارای فکی بسیار کوچک بوده و یا دارای مشکلاتی در غذا خوردن و تغذیه می باشد، لازم است تا با پزشک کودک خود تماس بگیرید.
بسیاری از شرایط ژنتیکی که باعث ایجاد فک پایین کوچک می شوند بسیار جدی بوده و ضروری است که این علائم در اسرع وقت تشخیص داده شوند تا بتوان درمان آن ها را آغاز نمود.
در برخی از موارد ممکن است قبل از تولد به وسیله سونوگرافی ناهنجاری فک تشخیص داده شود.
اگر دیدید که فرزند شما در جویدن، گاز گرفتن و یا صحبت کردن مشکل دارد، پزشک فرزند خود را در جریان قرار دهید.
مشکلاتی از این قبیل می تواند نشانه ای از دندان های بی نظم (ردیف نشده) باشد که یک ارتودنتیست یا جراح دهان و دندان می تواند آن را درمان کند.
همینطور ممکن است متوجه شوید که کودک شما در هنگام خواب خود نیز مشکل دارد و دچار وقفه در تنفس خود می شود که ممکن است ناشی از اختلال وقفه تنفسی در خواب (آپنه) باشد.
چه موارد درمانی برای ناهنجاری فکی وجود دارد؟
فک پایین فرزند شما مخصوصا در سن بلوغ ممکن است به اندازهی کافی رشد کند که در این صورت نیازی به هیچگونه درمان نمی باشد.
به طور کلی در صورتی که فرزند شما در غذا خوردن مشکل دارد، روش های درمانی برای ناهنجاری فکی شامل روش هایی است که طی آن شیوه غذا خوردن کودک با استفاده از تجهیزات ویژه اصلاح می شود.
پزشک فرزند شما می تواند شما را در زمینه ی یافتن بیمارستانی که به برگزاری کلاس هایی در این زمینه می پردازد، یاری دهد.
ممکن است کودک شما به انجام یک عمل جراحی اصلاح کننده توسط جراح دهان و دندان نیاز داشته باشد.
جراح به منظور افزایش اندازه فک پایین فرزند شما، قطعات استخوانی را اضافه و یا جابجا می نماید تا ناهنجاری فک اصلاح شود.
دستگاه های اصلاح کننده نیز مانند براکت های ارتودنسی برای رفع دندانهای نامرتب ناشی از داشتن فک کوتاه یا کوچک نیز می توانند مفید واقع شوند.
نوع روش های درمانی خاص برای وضعیت اساسی فرزند شما بستگی به این دارد که فرزند شما چه وضعیتی دارد، چه علائمی را ایجاد می کند و این علائم تا چه اندازه شدت دارند.
روش های درمانی مذکور از تجویز انواع داروها و نظارت دقیق تا جراحی اصلی و مراقبت های ویژه، متغیر میباشند.
راهکار و چشم انداز بلند مدت چیست؟
اگر فک کودک به خودی خود رشد کند، مشکلات مربوط به تغذیه معمولا متوقف می شود.
جراحی اصلاح کننده عموما موفقیت آمیز است اما بهبودی فک کودک ممکن است شش تا دوازده ماه به طول بیانجامد.
در نهایت این چشم انداز بستگی به شرایطی دارد که ایجادکننده ناهنجاری فک میباشند.
متاسفانه نوزادانی که دارای شرایطی خاص نظیر کم کاری هیپوفیز یا تریزومی 13 هستند برای مدت کوتاهی زندگی می کنند.
کودکانی که دارای شرایطی نظیر عدم رشد فک پایین یا ناهنجاری صورت و جمجمه هستند، میتوانند زندگی عادی ای را با درمان و یا بدون درمان سپری کنند.
بر اساس شرایط خاصی که کودک دارد، پزشک فرزند شما قادر است به شما بگوید که چشم انداز مربوطه برای فرزند شما چیست.
تشخیص زودهنگام و نظارت مداوم به پزشکان کمک می کند تا تشخیص دهند که جهت اطمینان از حصول بهترین نتیجه برای فرزند شما، آیا مداخله پزشکی یا جراحی ضرورتی دارد یا خیر.
هیچ راه مستقیمی برای جلوگیری از ناهنجاری فکی وجود ندارد و بسیاری از شرایط اساسی که ایجادکننده آن میباشند، قابل پیشگیری نیستند.
چنانچه شما دارای یک اختلال ارثی هستید، یک مشاور ژنتیک میتواند به شما بگوید که چه اندازه احتمال دارد آن را به فرزند خود انتقال دهید.
همچنین می توانید بهترین متخصصین و پزشکان کودک را در اینجا پیدا کنید.
منبع: healthline