روانشناسان معتقدند راز تفاوت های شخصیتی بین فرزندان یک پدر و مادر، در ترتیب تولد آنها نهفته است.
چرا که هر جایگاه تولد اعم از اول، وسط یا آخر بودن، چالش های منحصر به فرد خود را داراست و همچنین والدین به صورت ناخودآگاه فرزند پروری متفاوتی را نسبت به هر فرزند با توجه به ترتیب تولدش اتخاذ میکنند.
در این مطلب کیدمام به مسئله ترتیب تولد و تاثیر گذاری آن بر روی ویژگی های شخصیتی فرزندان اول، وسط، آخر و تک فرزند میپردازیم. با ما همراه باشید؛
1- فرزندان اول خانواده
صفات شخصیتی فرزند اول
به دلیل عدم تجربه قبلی والدین در فرزند پروری، فرزند اول به طور طبیعی با ترکیبی از غریزه و آزمون و خطای والدین رشد میکند.
این امر اغلب باعث می شود والدین در فرزند پروری کودک اول بسیار مراقب باشند، با قواعد دقیق عمل کنند و بیش از اندازه در مورد جزئیات حساس باشند.
در نتیجه شخصیت کودک اول به فردی کمال گرا تبدیل میشود که همواره در تلاش است تا والدین خود را راضی نگه دارد.
پیش از تولد فرزندان بعدی، عمده روابط فرزند اول با والدینش است و این موضوع توضیح میدهد که چرا بعضی اوقات فرزندان اول مانند بزرگسال رفتار می کنند.
آنها همچنین سخت کوش هستند و می خواهند در هر کاری که انجام میدهند، سرآمد باشند.
معمولا شخصیت فرزندان اول اغلب به شکل زیر است:
- قابل اعتماد
- با وجدان
- نظام مند
- محتاط
- کنترل گر
- کامیاب و موفق
نقاط قوت فرزند اول
فرزند اول عادت دارد که در مرکز توجه باشد چراکه قبل از تولد فرزندان دیگر، توجه پدر و مادر کاملا معطوف به اوست.
بسیاری از والدین وقت بیشتری را صرف توضیح، آموزش و خواندن کتاب برای فرزند اولشان میکنند.
این توجه بی قید و شرط ممکن است با این موضوع در ارتباط باشد که چرا معمولاً فرزندان اول در تست های ضریب هوشی، نمره بالاتری کسب میکنند و عموماً نسبت به فرزندان بعدی خانواده در آموزش آکادمیک موفق تر بوده و مقاطع تحصیلی بیشتری را طی میکنند.
در شخصیت فرزندان اول تمایلی وجود دارد که در هر زمینه ای از خواهر و برادران خود جلوتر باشند.
چالش فرزندان اول
فرزندان اول معمولاً از تیپ شخصیتی نوع A بوده که بسیار سخت کوش و سخت گیر هستند.
در شخصیت آنها اغلب ترس شدیدی از عدم موفقیت وجود دارد و حتی با وجود موفقیت در هر کاری که به سرانجام میرسانند باز هم احساس رضایت کافی را ندارند و از آنجایی که از اشتباه می ترسند معمولاً انعطاف پذیر نیستند و تغییر و موقعیت برای آنها راحت نیست.
علاوه بر این بسیاری از مسئولیت ها در خانه خواه کمک به کارهای روزمره باشد یا مراقبت از خواهر و برادر کوچکتر و… غالبا به فرزند اول محول میشود.
این بار مسئولیت و حس کمال گرایی فرزند اول دست به دست هم داده و می تواند منجر به فشار و استرس مضاعفی برای فرزند اول شما شود.
2- فرزندان وسط یا فرزند میانی خانواده
صفات شخصیتی فرزند وسط
اگر یک زوج تصمیم بگیرند فرزند دوم داشته باشند، ممکن است به دلیل تجربه قبلی خود، فرزند دوم خود را با سخت گیری کمتری پرورش دهند.
همچنین ممکن است والدین توجه کمتری به او داشته باشند چراکه همزمان فرزند دیگری نیز در زندگی آنها وجود دارد.
بنابراین کودک وسط به دلیل توجه کمتری که نسبت به خواهر یا برادر بزرگتر و کوچکتر از خود دریافت میکند، همواره سعی در راضی و خوشحال نگه داشتن دیگران دارد.
شخصیت فرزند میانی اغلب احساس کم اهمیت بودن و رها شدن به حال خود میکند و فکر می كند “خوب من اولی نیستم و آخری هم نیستم. پس من كه هستم؟”
این نوع کشمکش و تقلا فرزند میانی را وادار می کند تا بیشتر در بین همسالان و دوستان جایگاه خود را پیدا کند، زیرا عمده توجه والدین معمولاً به فرزند اول و یا فرزند آخر خانواده اختصاص می یابد.
به طور کلی ، فرزندان میانی دارای خصوصیات شخصیتی زیر هستند:
- راضی نگه دارنده دیگران
- تا حدودی عصیانگر
- موفق در دوستی با دیگران
- دایره اجتماعی بزرگ
- صلح جو و سازش گر
نقاط قوت فرزند وسط
هنگامی که فرزند بعدی از راه میرسد، کودکان وسط باید یاد بگیرند که چگونه دائماً با دیگران مذاکره و سازش کنند تا خود را با شرایط جدید وفق دهند.
به همین دلیل فرزند وسط در توافق با دیگران و سازگاری با شرایط، بسیار قوی تر از فرزندان قبل و بعد خود عمل میکند.
از آنجا که فرزندان وسط توجه کمتری به خانه دارند، تمایل دارند که پیوند محکم تری با دوستان خود برقرار کنند و وابستگی آنها به خانواده کمتر است.
خوابیدن در خانه یک دوست و یا رفتن به یک سفر تفریحی با دوستان یا یک خانواده دیگر معمولا در شخصیت فرزندان وسط بیشتر از فرزندان اول و آخر دیده میشود.
چالش فرزندان وسط
فرزند میانی در وضعیت دشواری به سر می برد چرا که او زمانی به عنوان فرزند آخر خانواده زندگی کرده است و در زمانی مشخص جایگاه او توسط یک فرزند جدید از بین رفته است.
متأسفانه فرزند وسط غالباً به این نتیجه می رسد که به اندازه فرزند اول و آخر خانواده مورد توجه والدین قرار نمی گیرد و فکر می کند ارزش زیادی نداشته و نیازها و خواسته هایش نادیده گرفته می شود.
نتایج یک نظرسنجی نشان میدهد که یک سوم از والدین دارای سه فرزند اعتراف می کنند که به فرزند میانی خود توجه کمتری نسبت به دو فرزند دیگر داشته اند.
3- فرزندان آخر خانواده
صفات شخصیتی فرزند آخر
به دلیل نگرش آسان گیرانه و کاهش مداخله گری والدین نسبت به فرزندان قبلی، فرزند آخر دارای آزاد ترین روحیه بوده و دارای صفات زیر میباشد:
- شخصیت غیر پیچیده
- خوش گذران
- حقه باز و فریبنده
- برونگرا
- جویای توجه
- خود محور
نقاط قوت فرزند آخر
به طور کلی فرزندان آخر قوی تر یا باهوش تر از فرزندان دیگر خانواده نیستند، بنابراین راه های دیگری برای جلب توجه ایجاد می کنند.
آنها دارای شخصیت خوش برخورد و اجتماعی هستند. جای تعجب نیست که بسیاری از بازیگران و طنزپردازان مشهور، فرزند آخر خانواده هستند.
تحقیقات نشان میدهد که فرزندان آخر برخلاف خواهر و برادر بزرگتر خود که علاقمند به ورزشها و فعالیت هایی نظیر دو و میدانی و تنیس می باشند، بیشتر به ورزش های گروهی مانند فوتبال روی می آورند.
چالش فرزندان آخر
فرزند آخر به این احساس میرسد که “کاری که من انجام می دهم مهم نیست” چرا که هیچکدام از دستاوردهای او منحصر به فرد به نظر نمی رسد.
خواهران و برادران او قبلاً حرف زدن، خواندن، نوشتن و دوچرخه سواری را یاد گرفته اند. بنابراین والدین بروز خوشحالی و وجد کمتری نسبت به موفقیت های فرزند آخر نشان می دهند و حتی ممکن است تعجب کنند که “چرا او نمی تواند سریع تر به این موفقیت ها برسد؟”
همچنین فرزندان آخر یاد می گیرند از نقش کودکانه خود به عنوان ابزاری برای فریب دیگران استفاده کنند تا آنچه را که میخواهند بدست آورند.
فرزندان آخر از حداقل میزان نظم انضباط برخوردار هستند چرا که والدین اغلب در مورد انجام کارها و اعمال قوانین کمترین سخت گیری را بر روی فرزندان آخر دارند و معمولا نمیتوانند آنها را مطابق با استانداردهای فرزندان قبلی پرورش دهند.
4- تک فرزندان
صفات شخصیتی تک فرزند
تک فرزند بودن یک موقعیت منحصر به فرد است. بدون هیچ خواهر یا برادری برای رقابت با او، تک فرزند توجه والدین خود را نه تنها برای مدت زمانی کوتاه (مانند یک فرزند اول)، بلکه برای همیشه بصورت انحصاری دریافت میکند.
پرورش صحیح کودک تک فرزند توسط والدین موضوع مهم و همراه با چالش های مخصوص خود است.
کودک تک فرزند باید تمام حمایت (و انتظارات) والدین را بر روی دوش خود حمل کند. بر این اساس کودکان تک فرزند دارای ویژگی های زیر هستند:
- عاقل تر و بالغ تر نسبت به سنشان
- کمال گرا
- با وجدان
- سخت کوش و وسواسی
- رهبر
بیشتر بخوانید: 15 ماده غذایی پر فیبر برای کودکان، به همراه دستورالعمل 5 غذای با فیبر بالا
نحوه پرورش و تربیت فرزندان از سوی والدین بطور مستقیم با ترتیب تولد آنها رابطه دارد.
فرزندان اول، وسط، آخر و همچنین کودک تک فرزند به دلیل تفاوت میزان تجربه و حساسیت والدین، دریافت های گوناگونی از احساسات و برخوردهای والدین خواهند داشت.
بر اساس این مطلب کیدمام دریافتیم که والدین باید بکوشند تا توازنی را بین تربیت و پرورش فرزندان خود اعمال نمایند تا شخصیت متعادلی در آنها شکل بگیرد.