بند ناف رابط بین بدن جنین و مادر است و دارای دو شریان و یک ورید است که اکسیژن و موادغذایی را برای جنین فراهم و مواد مضر را دفع می کند.
بند ناف در هفته ششم بارداری تشکیل می شود.
اگر خونرسانی بند ناف به درستی انجام نشود جنین دچار اختلال رشدی می شود.
سونوگرافی کالر داپلر عروق بندناف، صحت عملکرد خونرسانی بندناف را ارزیابی می کند.
اما در ۲۵% از بارداری ها، بند ناف به دور گردن جنین پیچیده می شود.
این عارضه به تنهایی ارزش زیادی ندارد و تنها در صورت همراهی با کمبود مایع امنیوتیک، تاخیر رشد جنین، کاهش حرکات جنین و در جنین های بالای چهل هفته اهمیت دارد.
چگونگی تشکیل بند ناف جنین
بند ناف که جنین را به جفت وصل می کند، شامل ۳ رگ است.
بند ناف معمولا قطر ۱ تا ۲ سانتی متر و طول ۶۰ سانتی متر دارد.
در ابتدای دوران لقاح و پس از روز ۱۴ ام که تخمک گذاری انجام می شود، به دنبال ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون از جسم زرد، که شبیه به یک غده ی درون ریز عمل می کند، دیواره ی رحم ضخیم تر می شود، پیچ و خم های سرخرگ های جداره رحم بیشتر شده و بلاستوسیست جایگزینی کرده در دیواره ی رحم تغذیه می شود.
جفت چه ساختاری دارد؟
جفت انسان در پایان 40 هفته بارداری، به شکل صفحه گرد و پهن است و قطری حدود 22 سانتی‌متر و 2 تا 5/2 سانتی‌متر ضخامت و وزنی حدود 500 گرم دارد.
بند ناف طبیعی 55 تا 60 سانتی‌متر طول دارد و دارای 2 شریان و یک ورید است.
بندناف به سطح جنینی جفت وارد شده و شاخه‌شاخه می‌شود و سطح جفت را می‌پوشاند.
اتصال بند ناف به جفت معمولی خارج از مرکز است و گاهی به حاشیه جفت نیز متصل می‌شود.
جفت از 15 تا 20 ناحیه برجسته به نام “کوتیلدون” تشکیل می‌شود.
رشد جفت چگونه است؟
رشد جفت از کاشته شدن رویان (که در این زمان به آن بلاستوسیت می‌گویند) در پوشش داخلی رحم مادر (آندومتر) آغاز می‌شود.
قسمت خارجی بلاستوسیت از لایه‌ای از سلول‌هایی به نام تروفوبلاست تشکیل می‌شود.
این لایه خود شامل 2 بخش است: سن‌سیوتروفوبلاست (لایه خارجی) و سیتوتروفوبلاست (لایه داخلی).
رشد این لایه سلولی نهایتا جفت را ایجاد می‌کند. مرحله رشد جفت تا پایان سه ماهه اول (12 تا 13 سانتی‌متر) باداری کامل می‌شود.
گردش خون جفتی – مادری
شریان‌های مارپیچی عمل خونرسانی از مادر به جنین را بر عهده دارند به تدریج از پیچش شریان‌ها کاسته شده و بر قطر و ضخامت آنها افزوده می‌شود که موجب جریان خون مادری به جفت و کاهش مقاومت جریان خون می‌شود.
به این ترتیب امکان مبادله مواد بین خون مادر و جنین فراهم می‌شود. هنگام ترم جریان خون مادری cc/min 600 تا 700 است.
گردش خون جنینی جفت
بعد از مبادله مواد خونی بین جنین و مادر خون دارای اکسیژن و مواد غذایی از طریق وریدها به ورید نافی و سیستم گردش خون جنین وارد می‌شود. خون مادر و جنین هرگز با هم مخلوط نمی‌شوند.
وظایف جفت
– مواد غذایی و الکترولیت‌ها مانند پروتئین‌ها، اسیدهای چرب، کربوهیدرات‌ها و ویتامین‌ها به راحتی از جفت عبور می‌کنند.
– آنتی‌بادی‌ها مانند IgG (ایمونوگلبولین G) از مادر به جنین منتقل می‌شود.
– هورمون‌های درون‌ریز مانند هورمون گنادوتروپین جفتی (HCG) بوسیله جفت تولید می‌شود.
هورمون‌های جفت کدامند؟
HCG اولین هورمونی که جفت تولید می‌کند HCG است. این هورمون در خون و ادرار مادر یافت می‌شود.
تست‌های آزمایشگاهی از طریق این هورمون قادر به تشخیص بارداری است. تقریبا 100روز بعد اولین روز آخرین قاعدگی به پایین‌ترین سطح خون می‌رسد و تا پایان بارداری در این مقدار باقی می‌ماند.
3 تا 4 هفته بعد از پایان بارداری سطح HCG در خون و ادرار مادر به مقادیر قبل از بارداری می‌رسد.HCG فقط در دوران بارداری و توسط جفت ترشح می‌شود.
لاکتوژن: این هورمون مانند هورمون رشد عمل می‌کند. و دریافت قند خون مادر را در جنین را تسریع می‌کند. همچنین باعث تکامل پستان‌ها برای تولید بیشتر می‌شود.
استروژن: موجب تحریک و تکامل غدد پستانی و رحم می‌شود.
پروژسترون: برای حفظ و ادامه بارداری ترشح می‌شود.
مراقب فشار خون خود باشید
بنابراین هر گونه نوسان اضافی، بالا یا پائین، می‌تواند براین روند تاثیرات نامطلوب داشته باشد، این اثر منفی حتی می‌تواند بر وضعیت جنین بعد از تولد نیز تاثیر گذار باشد.
به آنچه که درباره فشار خون از جانب پزشک به شما گفته می‌شود، دقیقا توجه کنید.
بند ناف پس از تولد کارایی خاصی ندارد به همین دلیل با گیره ان را می بندند و از بدن نوزاد قطع می کنند .