سرخک یک عفونت ویروسی به شدت مسری است که از طریق ترشحات تنفسی فرد آلوده در هنگام عطسه یا سرفه منتقل شده و می تواند تب بالا و عوارض متعدد دیگری را ایجاد کند و حتی منجر به مرگ شود.
متأسفانه هیچ درمانی برای سرخک وجود ندارد اما در دسترس بودن واکسن سرخک در پیشگیری گسترده از این بیماری بسیار موثر واقع شده است.
با این وجود همه ساله حدود 20 میلیون نفر در دنیا به سرخک مبتلا میشوند و نوزادان و کودکان در معرض خطر ابتلای بیشتری نسبت به سایرین قرار دارند.
در این مطلب کیدمام، موضوع ابتلای سرخک در نوزادان شامل دلایل ابتلا، علائم آن و در نهایت درمان های موجود برای این بیماری بررسی می شود.
سالانه در سراسر جهان بیش از 100.000 کشته در اثر ابتلا به سرخک در کودکان زیر 5 سال ثبت میشود.
گروه های زیر از نوزادان ، در معرض خطر ابتلا به سرخک قرار دارند:
گروه نوزادان در معرض خطر | توضیحات |
| 1- نوزادان واکسینه نشده | نوزادانی که واکسن سرخک را دریافت نکرده اند. |
| 2- نوزادان مبتلا به برخی بیماری ها | نوزادانی که مبتلا به ایدز ، سرطان هایی مانند سرطان خون و بیماری هایی مانند سل هستند. |
| 3- نوزادان دارای سیستم ایمنی ضعیف | نوزادان مبتلا به سوء تغذیه ، نوزادان کم وزن و نوزادان مبتلا به کمبود ویتامین A |
| 4- نوزادانی که در شرایط خاص و شلوغ زندگی می کنند | برای مثال نوزادانی که در بخش مراقبت های ویژه هستند |
علائم سرخک در نوزادان چیست؟
ویروس سرخک یک دوره نهفته 8 تا 12 روزه دارد و سپس علائم زیر به ترتیب ظاهر میشوند:
علائم آنفلوانزا ، گلودرد و آبریزش بینی اولین علائمی است که در پایان دوره نهفته بروز پیدا میکنند.
از آنجایی که این علائم مشابه علائم سرماخوردگی میباشد، تشخیص سرخک در این مرحله دشوار است.
دو الی سه روز قبل از بروز راش های پوستی ، لکه هایی به رنگ سفید در دهان نوزاد دیده میشوند که به آن لکه های کوپلیک گفته می شوند.
عفونت ملتحمه (خارجی ترین غشای چشم) و تب از علائم بعدی است.
ویروس سرخک یک لایه عفونت در چشم ایجاد می کند که باعث قرمزی و التهاب چشم ها و تب متوسط می شود.
پس از گذشت دو تا سه روز از علائم اولیه، اولین راش های پوستی در بدن نوزاد ایجاد میشوند، که در ابتدا به صورت تاول های کدر ظاهر شده اما به زودی به لکه های بزرگی به رنگ قهوه ای مایل به قرمز تبدیل میشوند.
دانه های سرخک ابتدا روی پیشانی ظاهر شده و به تدریج در بازوها ، بالا تنه و پاها پخش می شوند.
لازم است بدانید این دانه ها به وضوح قابل تشخصی بوده و با جوش های ریز پوست نوزاد کاملا متفاوت است.
تب نوزاد پس از ظهور دانه های پوستی افزایش میابد (40 تا 41 درجه).
که در این مرحله بیماری به اوج خود می رسد.
لازم به ذکر است از آنجایی که چند بیماری دیگر نیز با علائم مشابه سرخک وجود دارند، تشخیص سرخک دشوار است. لذا در ادامه این مطلب، کیدمام سایر بیماری های مشابه سرخک را نیز معرفی می نماید؛
بیماری های مشابه سرخک
اسپوروتريكوز (سندروم گل سرخ)
یک بیماری در شیرخواران است که در اثر ویروس تبخال ایجاد شده و منجر به ظهور دانه های پوستی می شود، اما از شدت کمتری نسبت به سرخک برخوردار است.
در این بیماری به طور معمول 3 الی4 روز تب وجود دارد و به دنبال آن دانه های پوستی به وجود می آیند و بعد از ظاهر شدن دانه ها معمولاً تب کاهش پیدا میکند.
سرخچه (سرخک آلمانی)
علائم این بیماری به طرز چشمگیری شبیه به سرخک است. اما سرخچه بسیار خفیفتر از سرخک است به طوریکه در حدود 25 تا 50 درصد از نوزادان مبتلا به سرخچه هرگز هیچ علامتی از خود نشان نمی دهند.
تفاوت عمده این بیماری ها با سرخک در نحوه پیشروی آنهاست.
در سرخک راش های پوستی و تب بالای نوزاد، پنج تا هشت روز ادامه دار بوده و بعد از آن کاهش می یابد. سرخک معمولاً دو هفته طول میکشد و از هفته دوم ، نوزاد علائم بهبودی را نشان می دهد.
سرخک چگونه درمان میشود؟
هیچ درمان خاصی برای سرخک وجود ندارد و با آنتی بیوتیک ها قابل درمان نیست چرا که آنتی بیوتیک ها در مقابل باکتری ها مفید هستند و سرخک یک عفونت ویروسی است.
با این حال ، اقدامات زیر باعث کاهش علائم و تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با ویروس به طور طبیعی می شوند.
ایمن سازی
در صورت تشخیص سرخک در 72 ساعت ، نوزادان بالای 12 ماه می توانند واکسن سرخک، اوریون و سرخچه (MMR) را دریافت کنند.
اگر آزمایش خون نشان دهد که عفونت قبل از 72 ساعت منعقد شده، تزریق آنتی بادی ایمونوگلوبولین (IG) تجویز میشود.
همچنین از آنجا که واکسن ام ام آر برای نوزادان زیر 12 ماه توصیه نمی شود، تزریق IG تنها راه جایگزین است.
داروهای مسکن
داروهایی مانند استامینوفن و ایبوبروفن برای تسکین تب تجویز می شوند.
این داروها بدون نسخه در دسترس هستند اما فقط باید در صورت تجویز پزشک متخصص برای نوزاد مصرف شوند.
به یاد داشته باشید مسکن هایی مانند آسپیرین به دلیل عوارض جانبی، هرگز مناسب مصرف نوزاد نمی باشد.
مکمل های ویتامین
کمبود ویتامین A با افزایش خطر ابتلا به سرخک مرتبط است.
تجویز مکمل های ویتامین فقط برای نوزادان بالای 6 ماه مناسب است، زیرا نوزادان زیر 6 ماه ویتامین کافی را از شیر مادر دریافت می کنند.
آنتی بیوتیک ها
در صورت شدید بودن سرخک، از آنجا که سیستم ایمنی بدن نوزاد تضعیف شده و در مقابل عفونت های باکتریایی آسیب پذیر است، پزشک ممکن است برای احتیاط، یک دوره آنتی بیوتیک تجویز کند.
مراقبت در منزل از نوزاد مبتلا به سرخک
شما می توانید برای کمک به بهبودی نوزاد یا کودک مبتلا به سرخک موارد زیر رعایت کنید:
مصرف مایعات زیاد
به دلیل وجود لکه های کوپلیک در دهان ، جویدن غذاهای جامد ممکن است برای نوزاد دشوار و دردناک باشد.
اگر نوزاد مبتلا کمتر از 6 ماه سن دارد باید به طور مکرر از شیر مادر تغذیه کند.
برای نوزادان بزرگتر از شش ماه یک رژیم غذایی مایع در برگیرنده پوره میوه ها و مخلوط شیر و غلات در صبحانه کودک، توصیه میشود.
روشنایی اتاق را کم کنید
نوزاد باید در اتاق کم نور بخوابد چرا که نور بالا برای مبتلایان به سرخک آزار دهنده است.
استراحت کافی
استراحت به سیستم ایمنی بدن فرصت کافی میدهد تا خود را برای حمله به ویروس آماده کند.
به کودک اجازه بازی یا هیچگونه فعالیت بدنی را ندهید. به خاطر داشته باشید قبل از شروع هر گونه فعالیت فیزیکی، کودک باید کاملا بهبود پیدا کرده باشد.
حتی اگر کودک شما به پیش دبستانی میرود، یک ماه مرخصی بگیرید.
آیا می توان با واکسیناسیون از سرخک پیشگیری کرد؟
بله ، سرخک با تزریق واکسن ام ام آر قابل پیشگیری است که واکسنی برای پیشگیری از سرخک ، اوریون و سرخچه میباشد.
این واکسن تنها پس از 12 ماهگی برای نوزاد تجویز می شود.
تصورات غلط متعددی درباره این واکسن وجود دارد. برخی تحقیقات غیر معتبر ، واکسن را به بیماری اوتیسم مرتبط کرده اند ، اما این ادعا با واکنش شدیدی از سوی جامعه پزشکی روبرو شده است.
هیچ ارتباطی بین اوتیسم و این واکسن وجود ندارد.
واکسنها ، مانند هر نوع درمان دیگری در کنار تاثیرات مثبت، عوارض جانبی خفیفی نیز دارند.
به عنوان مثال تورم موضعی و درد در محل تزریق، تب خفیف و سرماخوردگی یا به وجود آمدن یک راش متوسط پوستی در بدن کودک، از جمله عوارض واکسن سرخک می باشد.
این علائم 6 تا 12 روز پس از واکسیناسیون بروز پیدا کرده و تنها در حدود 15٪ از نوزادان واکسینه شده دیده می شوند.
این علائم کاملا بی خطر بوده و نباید دلیلی برای جلوگیری از واکسیناسیون باشند.
حتما بخوانید: خشکی و ترک لب در نوزادان : دلایل و درمان های خانگی
به لطف پیشرفت علم و همچنین انجام واکسیناسیون های منظم نوزادان در ایران در چند سال اخیر، آمار مبتلایان به بیماری های مانند سرخک در نوزادان افت قابل ملاحظه ای پیدا کرده است.
در این مطلب کیدمام نیز عمده دلایل ابتلا به این بیماری و همچنین راهکارهای درمانی آن بررسی شد.
با آرزوی سلامتی برای کودک دلبند شما