آشنایی با روش های اندازه گیری رشد کودک

اندازه گیری رشد کودک یکی از شاخص های مهم است که مادران باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند.

رشد به معنای افزایش اندازه و طول اندامهای بدن مثل افزایش وزن، افزایش قد، افزایش دور سر، طول بازوها و طول پاها است.
ما در کیدمام شما را با اندازه گیری شاخص های رشد کودک آشنا می کنیم.

**نحوه اندازه گيري وزن در كودكان :

اندازه گيري وزن بهترين شاخص رشد جسمي کودک است و اولين توزين بايد بلافاصله بعد از تولد صورت گيرد.

معمولاّ براي وزن كردن كودكان از سه نوع ترازو استفاده مي شود .
-ترازوي ثابت يا رو ميزي
-آويزي
-عقربه اي يا كفي
در اندازه گيري وزن كودكان با ترازوي رو ميزي  به نكات زير بايد توجه داشت :
ترازو در روي ميز و محل مطمئني قرار داده شود .
لباسهاي كودك را كم كنید و چنانچه اتاق سرد باشد در بيرون آوردن لباسهاي كودك احتیاط نمایید..
پارچه تميز ونرم و يا كاغذ تميزي را روي كفه ترازو قرار دهيد و كودك را روي آن بخوابانيد .
از تعادل ترازو مطمئن شويد وزنه بايد روي عدد صفر قرار گيرد.
كودك را با احتياط بر روي ترازو قرار دهيد و كاملاّ نزديك كودك ايستاده و با او مشغول صحبت شوید.

چون نوزادان و اطفال تحرك زيادي دارند مواظب باشيد كه از روي ترازو به خارج پرت نشوند .

*توجه :

در اين مرحله به منظور دقت در توزين  كودك توجه داشته باشيد كه ترازو به محلي تكيه نداشته باشد و براي ثابت نگه داشتن  كودك با دست به ترازو فشار نياورد .

بعضي از ترازو هاي اطفال روميزي عقربه اي هستند كه عقربه در روي وزن كودك ثابت مي ماند. بعد از متوقف شدن حركات كودك وزن را يادداشت كنيد.
-هنگام خواندن وزن پاها يا قسمتهاي بدن طفل نبايد به زمين يا محل ديگري بخورد .

  *نحوه كار با ترازوي آويزان :

ترازو را از ميله فلزي يا شاخه محكم درختي آويزان كنيد .
لباسهاي كودك را تا حد امكان كم نمائيد .
كودك را در محل توزين بگذارد و يا خود اين كار را انجام دهيد .
كودك را در حاليكه در شلوارك است از قلاب مخصوص آويزان كنيد .
وزن را بخوانيد و يادداشت نمائيد .

*نحوه كار با ترازوي كفي يا عقربه اي :

ترازو در محل صافي قرار گرفته باشد .
عقربه روي نقطه مربوط به صفر باشد.
كاغذ و يا پارچه تميزي را روي آن قرار دهيد .
كفش كودك را در آوريد .
موقع خواندن وزن كودك بطور مستقيم نگاه كنيد تا وزن را درست بخوانيد و سپس يادداشت كنيد .

*توجه :

وزن طبيعي نوزاد بين 2500 تا 4500 گرم است و معمولاّ در هفته اول كمي از وزن نوزاد كاسته ميشود زيرا شير كافي نمي خورد و از طرفي ادرار و مدفوع مي كند.

چنانچه نوزاد شير كافي بخورد تا روز دهم به وزن  زمان تولد خود ميرسد و بعد از آن مرتباّبه وزنش اضافه مي شود .
بطوريكه در 6 ماهگي به دو برابر وزن زمان تولد و در يكسالگي به 3 برابر و در 2 سالگي به 4 برابر وزن زمان تولد خود ميرسد.

**نحوه اندازه گيري رشد قد در كودكان :

به جهت اهمیت رشد کودک، در هر بار مراقبت از زمان تولد تا 6 سالگي بايد  قد كودك را اندازه گيري نمائيد .

اندازه گيري قد كودكان را در حالت خوابيده يا در حال ايستاده ميتوانيد انجام دهيد .

الف- روش اندازه گيري قد در حال خوابيده :

• از مادر كودك بخواهيد كلاه يا روسري كودك را باز كند و پتوي كودك را در آورد بطوريكه سر وكف پاي كودك آزاد و مشخص باشد .
• طفل را در روي ميز قد سنج بخوابانيد بطوريكه سر طفل را با احتياط به قطعه چوبي كه روي صفر خط كش بطور عمود نصب شده است تكيه دهيد .
• قسمت متحرك خط كش را حركت دهيد بطوريكه با كف پاي طفل تماس پيدا كند.
• اگر ميز قد سنج در اختيار نداريد مي توانيد متر پارچه اي را روي ميز معمولي كه در كنار ديوار و محل مطمئني قرار داده شده بچسبانيد.
  بعد يك صفحه صاف را در قسمت بالاي سر كودك و عمود بر قسمت بالاي ميز و مقابل عدد صفر قرار دهيد و بعد از ثابت نگهداشتن كودك عددي را كه پاشنه پاي كودك در مقابل آن قرار گرفته است بخوانيد.

ب- روش اندازه گيري رشد قد در حال ايستاده :

در كودكان زير 6 سال اندازه گيري قد در حالت خوابيده دقيق تر است .
اندازه گيري قد در اين روش در حالي انجام مي پذيرد كه كودك ايستاده و پاشنه هاي  پا و سر و قسمت فوقاني  پشت  وناحيه پس سري وي به ديوار و پاشنه ها بهم چسبيده و بازو ها بطور طبيعي در كنار بدن آويزان باشند.

در اين حال مي توانيد از متري كه به ديوار چسبانده شده استفاده كنيد و يا با متر پارچه اي از فرق سر تا كف پاي كودك را اندازه بگيريد .

اندازه طبيعي قد در نوزادان 55-44 سانتيمتر است و در پايان يكسالگي حدود 25 سانتيمتر به قد طفل اضافه مي شود و در سال دوم 12 سانتيمتر و در سال  سوم 8-6 سانتيمتر به قد كودك اضافه ميشود .

**نحوه اندازه گيري رشد دور سر :

به منظور بررسي رشد طبيعي دور سر لازم است كه تا پايان 2 سالگي بطور مرتب در مراقبتها دور سر كودك اندازه گيري شود .
براي اندازه گيري دور سر كودك مي توانيد از متر پارچه اي استفاده نمائيد بهتر است براي اندازه گيري دور سر طفل در حالت خوابيده به پشت باشد سپس مراحل زير را انجام دهيد :

دور سر كودك را بر جسته ترين نقطه پشت سر تا بر جسته ترين  نقطه روي پيشاني اندازه بگيريد ، بطوريكه متر در قسمت جلو روي برآ‎مدگي ابروها قرار گيرد . اندازه بدست آمده را بخوانيد و يادداشت نمائيد .
اندازه طبيعي دور سر در موقع تولد 37-35 سانتيمتر است در موقع معاينه نوزاد اگر اندازه دور سر بيش از حد معمول و يا كوچكتراز حد طبيعي بود ارجاع به پزشك لازم است .

در فرآیند رشد کودک تا پايان 3 ماهگي هر ماه 2 سانتيمتر و از 4 ماهگي تا پايان 6 ماهگي هر ماه 1 سانتيمتر و از 7 ماهگي تا پايان يكسالگي هر ماه نيم سانتيمتر به دور سر كودك اضافه ميشود .
هر بار كه كودك را مراقبت مي كنيد به افزايش دور او توجه كنيد و در صورت اضافه شدن اندازه دور سر يا افزايش غير طبيعي كودك را ارجاع فوري دهيد .