نحوه مقابله با زردی در نوزاد

در نوزاد تازه متولد شده، زردی شایعترین بیماری است که توسط متخصصان کودکان تشخیص داده شده و درمان می شود.

حدود 50٪ از نوزادان کامل و حدود 80٪ از نوزادان نارس مبتلا به زردی می شوند.

زردی زمانی اتفاق می افتد که نوزادان قادر به تجزیه کردن بیلی روبین (رنگدانه زرد رنگ سلول های قرمز خون) نیستند.

نشانه اصلی زردی، زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشم ها است. در مواردی که نوزادان برای درمان زردی به مراقبت پزشکی نیاز دارند، درمان معمولاً موثر واقع خواهد شد.

زردی به تنهایی یک بیماری نیست. پوست و چشم های زرد، که علائم زردی می باشد، به یک مشکل حاد و اساسی اشاره دارند.

این دو نشانگر وجود میزان بالایی از بیلی روبین در خون هستند.

زردی، باعث می شود رنگ پوست کودک شما زرد شود. چشم ها، پوست و ادرار او زرد رنگ شده و باعث ایجاد اضطراب در شما می شود.

زردی به دلیل بالا رفتن میزان بیلی روبین در خون اتفاق می افتد. این بیماری منشأ های بیوشیمیایی فراوانی دارد و حتی در نوزادان تازه متولد شده نیز رخ می دهد.

درمان زردی بسیار ضروری است و به راحتی قابل دسترس می باشد.

در این مقاله کیدمام، ما برای شما علت ایجاد زردی در نوزادان، عوارض احتمالی آن و نحوه درمان آن را توضیح خواهیم داد.

 

زردی در نوزادان چیست؟

زردی بیماری است که در آن، بدن بیلی روبین فراوانی تولید می کند تا حدی که کبد توان فرآوری آنها را ندارد.

بیلی روبین یک محصولی فرعی و جانبی از روند طبیعی تخریب گلبول های قرمز خون می باشد.

کبد برای تشکیل صفرا که به هضم غذا کمک می کند بیلی روبین را فرآوری می کند.

بیلی روبین اضافی در جریان خون جاری می شود و وارد سلول های بدن می شود.

به دلیل اینکه بیلی روبین به طور طبیعی زرد رنگ است، سلول ها را تبدیل به رنگ زرد می کند و در نتیجه پوست و چشم ها زرد می شود.

زردی در نوزادان به عنوان هیپربیلی روبینمی (افزایش غیر عادی میزان بیلی روبین در خون) نوزادی شناخته می شود.

 

چه عواملی باعث زردی در نوزاد می شود؟

انواع مختلفی از زردی در نوزادان وجود دارد که هر یک از آنها علت های خاص خود را دارند.

زردی فیزیولوژیکی که به آن زردی فیزیولوژیک نیز گفته می شود.

این نوع از زردی، دو تا چهار روز پس از تولد ظاهر می شود و ظرف دو هفته طول می کشد تا کاملا از بین برود.

زردی در نوزادان کاملا طبیعی و رایج است زیرا کبد جوان است و توانایی فرآوری بیلی روبین را ندارد.

حدود 50٪ از نوزادان از این بیماری رنج می برند.

 

زردی ناشی از  نارس بودن نوزاد تازه متولد شده، شبیه به زردی فیزیولوژیکی است، با این تفاوت که در نوزادان نارس رخ می دهد.

کبد در نوزادان نارس نسبت به نوزادان فول ترم (کامل) رشد کمتری دارد. این امر باعث می شود تا نوزادان نارس بیشتر در معرض زردی قرار گیرند.

حدود 80٪ از نوزادان نارس از این بیماری رنج می برند.

 

زردی ناشی از شیر مادر، که به آن زردی تغذیه ناقص نیز گفته می شود، زمانی اتفاق می افتد که کودک به اندازه کافی با شیر مادر تغذیه نشود.

یکی از دلایل آن ممکن است این باشد که مادر قادر به تولید شیر نباشد و یا متوجه نمی شود که کودک او سیر شده است یا خیر.

زردی ناشی از شیر مادر به دلیل وجود مشکل در شیر مادر نیست بلکه به دلیل نقصی که دارد، در توانایی های کبد تاثیر می گذارد.

همزمان با ابتلای نوزاد به زردی، کودک دچار کاهش وزن می شود.

زردی ناشی از شیر مادر حدوداً 5 تا 10 درصد نوزادان را تحت تاثیر قرار می دهد و هنگامی که کودک به اندازه کافی از شیر مادر شیر تغذیه کند، برطرف می شود.

زردی ناشی از شیر مادر به دلیل ناهنجاریهای بیوشیمیایی موجود در شیر مادر بوجود می آید که مانع از تجزیه بیلی روبین توسط کبد می شود.

این بیماری حدود چهار تا هفت هفته پس از تولد ظاهر می شود و 10٪ از نوزادان را تحت تاثیر قرار می دهد.

این بیماری اصلا ضرری ندارد و به خودی خود ظرف 12 هفته برطرف می شود.

 

همچنین بخوانید: یبوست در نوزادان را چگونه درمان کنیم؟

 

زردی همولیتیک، همچنین به عنوان زردی ناسازگاری Rh و ABO شناخته می شود، زمانی اتفاق می افتد که گروه خون مادر و جنین یکسان نیستند.

در چنین مواردی، بدن مادر آنتی بادی هایی آزاد می کند که باعث تخریب RBC های جنین می شود.

این امر باعث افزایش ناگهانی بیلی روبین در بدن نوزاد می شود و در نتیجه نوزاد با زردی متولد می شود.

اولین علائم زردی 24 ساعت پس از تولد ظاهر می شود و این نوع زردی در نوزادان، خطرناک اما بسیار نادر است.

 

زردی پاتولوژیک منجر به زردی طولانی مدت در نوزاد می شود زیرا ممکن است یک بیماری کبدی باشد.

دلایل فراوانی برای بیماری کبدی وجود دارد، اما شایع ترین آن هپاتیت می باشد.

هپاتیت توسط هر یک از ویروس های هپاتیت اِی، بی، سی، دی، ای توسط نوزاد مبتلا شده ایجاد می شود.

آزمایش ادرار و مدفوع در پیشگیری از عفونت و اختلالات کبدی که ممکن است منجر به زردی شود، کمک بزرگی خواهد کرد.

کودک باید طی سه روز اول و یکبار هم  روز پنجم توسط پزشک معاینه شود.

پنج روز اول بالاترین میزان بیلی روبین را به علت زردی نوزادی نشان می دهد.

در ادامه مطلب جدول میزان بیلی روبین سرم برای پنج روز اول و خطر زردی مربوط به هر مرحله را نشان می دهد.

بسیاری از بیمارستان ها سطح بیلی روبین کودک را به عنوان بخشی از روند منظم زایمان مورد ارزیابی قرار می دهند.

زمانی که نوزادی نارس متولد شود برای تشخیص زردی معمولاً آزمایش خون انجام می دهند.

تشخیص زود هنگام بیماری به درمان به موقع آن کمک خواهد کرد.

 

تشخیص زردی در نوزاد

شما خودتان می توانید علائم زردی را تشخیص دهید.

علائم اصلی زردی عبارتند از رنگ زرد پوست که در کف دست و سطح کف پاها چشمگیرتر است و همچنین زرد شدن سفیدی چشم ها.

بیشتر نوزادانی که مبتلا به زردی هستند نیازی به درمان ندارند. اما هنوز هم باید نسبت به علاٸمی که نشان دهنده درجه بالایی از زردی می باشد آگاه باشید.

هر چه قدر که زردی پوست بیشتر باشد، نشان دهنده این است که زردی ممکن است وخامت بیشتری داشته باشد.

مراقب علائمی باشید که رنگ زرد در سایر قسمتهای بدن کودک مانند شکم، بازوها و پاها گسترده تر می شود.

اگر کودک شما بی حال و خواب آلود باشد، می تواند نشان دهنده این باشد که زردی او در حال بدتر شدن می باشد.

اگر نوزاد شما به خوبی قادر به غذا خوردن نمی باشد و همچنین وزن او بیشتر نمی شود، ممکن است به معنای بدتر شدن زردی او باشد.

گریه های با صدای بلند کودک شما نشانه آن است که زردی او وخیم تر شده است.

 

همچنین بخوانید: همه چیز درخصوص استفراغ نوزاد

 

جهت اطمینان خاطر، کودک خود را از لحاظ زردی آزمایش کنید. ممکن است زردی کودک در بیمارستان تشخیص داده نشده باشد.

اگر به محض ورود کودک به خانه نسبت به زردی او شک داشتید، سعی کنید که یک تست پوستی را که قابل اعتماد، سریع و آسان می باشد را امتحان کنید.

اگر هر گونه نگرانی نسبت به زردی کودک خود دارید، بلافاصله با پزشک کودک خود مشورت کنید.

اگر رنگ پوست کودک شما بور است، موارد زیر را آزمایش کنید: انگشت خود را بر روی پوست کودک خود فشار دهید.

این کار باعث می شود خون برای لحظه ای از پوست دور شود. پوست نوزاد باید سفید شود. اگر پوست زرد شد، مبتلا به زردی شده است.

شاید بهترین قسمت برای بررسی زردی خفیف، فشار دادن نوک بینی نوزاد شیرخوار باشد که رگهای خونی زیادی دارد و زردی در آن قسمت به راحتی قابل مشاهده است و می توان تشخیص داد.

این آزمایش را در یک اتاق بسیار روشن انجام دهید تا بتوانید به راحتی تغییرات رنگ پوست را تشخیص دهید.

اگر رنگ پوست کودک شما تیره است، قسمت های دیگر بدن مانند سفیدی چشم، ناخن، کف دست یا لثه را برای تشخیص زردی، بررسی کنید.

اگر قادر به آزمایش زردی کودک در خانه نبودید، با پزشک کودک خود تماس بگیرید.

 

برای تشخیص زردی کودک خود به  پزشک مراجعه کنید.

پزشک کودک شما میزان بیلی روبین موجود در خون نوزاد را با سوراخ کردن پاشنه پای او به منظور گرفتن خون ارزیابی خواهد کرد.

سطح بیلی روبین موجود در خون کودک، به میزان قابل توجهی در ارزیابی میزان شدت زردی و اینکه آیا این بیماری به درمان نیاز دارد، کمک خواهد کرد.

 

آزمایش پوست نیز ممکن است با استفاده از بیلی روبین سنج ماوراء پوستی برای اندازه گیری بازتاب نور تابیده شده در پوست نوزاد انجام شود.

بیلی روبین سنج نسبت به گرفتن خون از نوزاد حالت تهاجمی کمتری دارد و کمتر باعث ترس نوزاد خواهد شد.

در صورت بروز مشکلات اساسی و قابل توجه، ممكن است پزشك شما آزمايش خون يا ادرار بیشتری را درخواست کند.

برای تعیین اینکه زردی نوزاد نیاز به درمان دارد یا خیر، پزشک کودک شما را از لحاظ نحوه تغذیه بررسی خواهد کرد تا متوجه شود که چه عواملی زردی در نوزاد را تحت تاثیر قرار داده است.

فاکتورهای دیگری مانند اینکه آیا نوزاد نارس بدنیا آمده است، یا کبودی در هنگام تولد رخ داده است، و همچنین سن کودک شما ممکن است روی نحوه درمان کودک تأثیر داشته باشد.

اگر کودک شما دارای خواهر و برادرهای بزرگتر باشد که مبتلا به زردی شدید شده اند نیز در شیوه درمان زردی نوزاد نقش مهمی خواهد داشت.

 

جدول میزان زردی کودک

در صورت شدید بودن علائم زردی در نوزاد، به دنبال درمان فوری باشید.

اگر زردی نوزاد فوراً درمان نشود و یا بدون درمان رها شود، بیلی روبین می تواند وارد مغز کودک شود و باعث ایجاد بیماری بنام آنسفالوپاتی (بیماری مغزی) بیلی روبین حاد می شود.

قبل از اینکه کودک دچار آسیب مغزی شود، درمان فوری بسیار ضروری می باشد.

علائم رفتاری و جسمی فراوانی وجود دارد که نشان دهنده این بیماری است.

توجه داشته باشید که نوزاد شما از مدت ها قبل از بروز این علائم باید تحت مراقبت پزشک باشد.

در طول این بیماری (انسفالوپاتی بیلی روبین حاد)، نوزاد ممکن است:

• دچار تب یا استفراغ شود
• پشت یا گردن خود را قوس دهد
• بیحال و خواب آلود باشد و به سختی بتواند بیدار بماند.
• تغذیه درستی نداشته باشد

 

نحوه درمان زردی در نوزادان

بر اساس شدت زردی نوزاد، یکی از این سه روش درمانی رایج به کار برده می شود:

میزان بیلی روبین را در نوزاد خود بوسیله فتوتراپی کاهش دهید.

فتوتراپی اولین گزینه درمانی برای انواع زردی ها است.

پزشک شما ممکن است نور درمانی را برای فرزند شما چه در خانه یا بیمارستان تجویز کند.

کودک شما در زیر نور مخصوصی قرار می گیرد که نور آبی-سبز از آن ساطع می شود.

این نور با ایجاد تغییر در ساختار مولکولی بیلی روبین، باعث می شود بیلی روبین از طریق ادرار و مدفوع دفع شود.

درمان زمانی به خوبی انجام می شود که قسمت  بیشتری از سطح پوست بتواند نور را دریافت کند.

نوزاد در زمان دریافت درمان فتوتراپی از پوشک و چشم بند به عنوان محافظ استفاده می کند.

پتوهای برقی مخصوصی وجود دارند به نام بیلی بلنکت، که یک نور آبی-سبز از آنها ساطع می شود، می توان آنها را در زیر بدن نوزاد قرار داد تا تأثیر درمان را بیشتر کند.

وزن کودک هر روز اندازه گیری می شود و میزان بیلی روبین در خون نوزاد تازه متولد شده شما اغلب مورد بررسی قرار می گیرد.

زردی فیزیولوژیکی (رایج ترین شکل زردی) تقریبا به درمانی فراتر از فتوتراپی نیاز نخواهند داشت.

 

تزریق ایمونوگلوبولین به طور خاصی برای از بین بردن زردی همولیتیک مفید می باشد.

تزریق ایمونوگلوبولین به کاهش میزان آنتی بادی در بدن کودک کمک می کند و در نتیجه به کاهش تعداد گلبول های قرمز خون کمک می کند.

این امر به طور مداوم منجر به تشکیل بیلی روبین کمتر خواهد شد و زردی نوزاد را درمان می کند.

 

تغذیه روزانه کودک خود را افزایش دهید.

شیر مادر برای کودک شما بسیار مهم است زیرا باعث تحریک حرکت روده می شود و این امر به دفع بیلی روبین از دستگاه گوارش کودک کمک می کند.

هرچه به کودک خود بیشتر شیر بدهید، شیر بیشتری تولید خواهد شد و بیلی روبین بیشتری نیز دفع می شود.

پزشک شما ممکن است افزایش دفعات شیردهی را توصیه کند.

پزشک به مادر کودکی که از طریق شیر مادر تغذیه می شود ممکن است توصیه کند تا دفعات شیردهی را به هشت تا ده بار در روز افزایش دهد.

پزشک همچنین ممکن است مکمل را پیشنهاد دهد.

برای کمک به دفع راحت تر بیلی روبین از بدن نوزادان، آنها باید مرطوب نگه داشته شوند.

ممکن است یک مکمل شیرخشک برای شیردهی نوزاد به منظور مرطوب نگه داشتن او لازم شود.

از بین رفتن بیش از حد آب در پوست نوزاد ممکن است رخ دهد.

برای داشتن اطمینان خاطر از تغذیه صحیح کودک خود با یک متخصص شیردهی  مشورت کنید.

 

خون کودک را از طریق فرد اهدا کننده ای که گروه خونی او با نوزاد شما مطابقت داشته باشد، عوض کنید.

اگر میزان بیلی روبین در خون کودک شما همچنان بالا است، ممکن است خون کودک شما توسط پزشک تعویض شود.

نوزاد شما از طریق یک لوله پلاستیکی کوچک که در رگ خونی قرار می گیرد، خون جدیدی دریافت می کند.

خون حاوی بیلی روبین به سرعت با خون عاری از بیلی روبین جایگزین می شود و به کاهش بیلی روبین کمک می کند.

در طول مراحل تعویض خون، وضعیت کودک شما از نزدیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

پس از اتمام تعویض خون، خون نوزاد شما برای بررسی میزان بیلی روبین آزمایش می شود.

اگر میزان بیلی روبین به اندازه کافی کاهش نیافته باشد، کودک بار دیگر تحت عمل تعویض خون قرار خواهد گرفت.

 

منابع:

momjunction
wikihow