غالباً اولین کاری که والدین جدید هنگام تولد نوزاد انجام می دهند این است که به چشمان کودک خود نگاه کنند و در مورد رنگ چشم نوزاد حدس بزنند.
در حقیقت ، رنگ چشم نوزاد یکی از ویژگی های ژنتیکی است که توجه و کنجکاوی والدین را بیش از هر چیز دیگری جلب می کند.
والدین کنجکاو هستند تا بدانند که “آیا چشم های نوزاد قهوه ای، آبی، سبز، فندقی یا خاکستری خواهد بود؟”
در نهایت رنگ چشم نوزاد بستگی به ترکیب ژنتیکی هر یک از والدین است.
هر چند به خاطر داشته باشید که ژن های والدین می توانند از طرق مختلف با یکدیگر مخلوط شوند.
بنابراین پیش بینی رنگ چشم نوزاد آنگونه که به نظر می رسد آسان نیست.
در این مطلب کیدمام نکات مهمی را در خصوص عوامل تاثیرگذار بر رنگ چشم نوزاد بیان میکنیم و همچنین به موضوع مراقبت از چشم نوزاد می پردازیم. تا انتها با ما همراه باشید؛
چگونه رنگ چشم نوزاد شکل می گیرد؟
بیشتر نوزادان قفقازی با چشمان آبی خاکستری متولد می شوند، در حالی که بسیاری از نوزادان آفریقایی-آمریکایی، آسیایی و اسپانیایی تبار با چشم های قهوه ای یا قهوه ای تیره متولد می شوند. حتی ممکن است چشم های آنها سیاه باشد.
اما والدین نباید زیاد به این رنگ وابسته، خوشحال یا ناراحت شوند زیرا با برخورد نور به سلولهای تولید كننده رنگ در عنبیه، این رنگ چشم نوزاد تغییر می كند.
عنبیه بخشی از چشم در پشت قرنیه است که اندازه مردمک را کنترل می کند تا نور وارد شود.
معمولاً این روند تغییر رنگ چشم نوزاد می تواند تا شش ماه طول بکشد تا رنگ چشم کودک تثبیت شود، اما رنگ چشم می تواند تا حدود سه سالگی در برخی از کودکان تغییر کند و در موارد معدودی ممکن است در بزرگسالی نیز رنگ چشم فرد تغییر نماید.
نقش ملانین
به طور کلی، رنگ چشم توسط ملانوسیت ها تعیین می شود.
ملانوسیت ها سلول هایی هستند که نقش آنها ترشح پروتئین ملانین در مکان مورد نیاز است.
با گذشت زمان اگر کودک شما چشم های آبی دارد، ملانوسیت ها فقط کمی ملانین ترشح می کنند.
اما اگر فقط کمی بیشتر ملانین ترشح کنند، چشمان نوزاد سبز یا فندقی به نظر خواهد رسید.
از سوی دیگر اگر کودک شما چشمان قهوه ای دارد، ملانوسیت ها مقدار زیادی ملانین ترشح می کنند.
ژنتیک کودک شما
به گفته دانشمندان میزان تولید ملانوسیت ها توسط 15 ژن تحت تأثیر قرار می گیرد که دو ژن بیشتر با چگونگی رشد رنگ چشم نوزاد درگیر می باشد.
دو ژن قابل درگیر و تاحدودی تعیین کننده به دو شکل یا آلل وجود دارد.
هر یک از دو یا چند فرم جایگزین یک ژن که بوسیله جهش ایجاد می شوند و در یک مکان کروموزوم یافت می شوند را آلل گویند.
دو ژن اصلی که یکی دارای نسخه های قهوه ای و آبی است و دیگری با نسخه های آبی و سبز.
در نتیجه رنگ چشم نوزاد به ترکیبی از آلل هایی که از والدینشان به ارث می برند بستگی خواهد داشت.
سایر رنگهای چشم مانند خاکستری، فندقی، بنفش و چندین ترکیب دیگر در این مرحله کاملاً مشخص نیستند.
هنوز هم ، براساس آنچه در حال حاضر شناخته شده است، برخی از دستورالعمل های کلی برای چگونگی به وجود آمدن رنگ چشم نوزاد وجود دارد.
به عنوان مثال اگر هر دو والدین چشمان تیره دارند، احتمال اینکه کودک چشمان تیره نیز داشته باشد بسیار زیاد است زیرا آلل قهوه ای غالب است.
با این حال هنگامی که در هر دو خانواده چشم های آبی وجود دارد، برای دو پدر و مادر چشم قهوه ای داشتن فرزندی با چشم های آبی غیر منتظره نیست.
سالها رنگ چشم قهوه ای صفت “غالب” و رنگ چشم آبی صفت “مغلوب” در نظر گرفته می شد. اما دانش مدرن در حال ثابت کردن است که تعیین رنگ چشم به همین سادگی نیست.
رنگ چشم تحت تأثیر یک یا دو ژن نیست بلکه در عوض توسط چندین ژن که با هم درگیر می باشند، تعیین می شود.
به همین دلیل ، داشتن رنگ چشم کاملاً متفاوت از هر یک از والدین ، برای کودکان چیز غیرقابل تصوری نیست.
بنابراین گرچه به ندرت اتفاق می افتد که دو پدر و مادر دارای چشم آبی فرزندی با چشم های قهوه ای داشته باشند، اما این موضوع بارها اتفاق افتاده است.
این پدیده به این دلیل رخ می دهد که رنگ چشم چند ژنی است یا تحت تأثیر چندین ژن است که با هم کار می کنند تا رنگ چشم نوزاد را تعیین کنند.
پیش بینی رنگ چشم نوزاد
از آنجا که هنوز شواهد زیادی در مورد تأثیر متقابل ژن ها و نقش آنها در تعیین رنگ چشم نوزاد وجود ندارد، پیش بینی دقیق در مورد اینکه رنگ چشم های کودک شما چه خواهد شد دشوار است.
اما برخی از احتمالات وجود دارد که قابل توجه و بیان است.
در اینجا یک مرور کلی از برخی سناریوهای رایج در مورد پیش بینی رنگ چشم نوزاد وجود دارد که کیدمام بیان می نماید:
- اگر هر دو والدین چشم آبی داشته باشند، احتمال قوی رنگ چشم نوزاد آبی است. فقط به یاد داشته باشید که این موضوع هر بار اتفاق نمی افتد.
- به همین ترتیب ، وقتی هر دو والدین چشمان قهوه ای دارند، احتمال قهوه ای شدن چشم کودک بسیار زیاد است. اما ، این قاعده نیز استثنائاتی دارد به خصوص اگر پدربزرگ یا مادربزرگ در هر دو طرف خانواده چشمان آبی داشته باشد.
- پس این احتمال نیز وجود دارد که والدین اطلاعات ژنتیکی مربوط به چشم آبی را به نوزاد منتقل کنند.
- در همین حال ، اگر یکی از والدین چشمان قهوه ای داشته باشد و یکی از والدین چشم های آبی ، احتمال 50/50 وجود دارد و کودک چشم های آبی خواهد داشت.
لازم به یادآوری است که تغییرات رنگ چشم معمولاً از روشن به تاریک می رود.
بنابراین اگر کودک شما در ابتدا چشمان آبی دارد، ممکن است رنگ او به سبز، فندقی یا قهوه ای تبدیل شود.
به عبارت دیگر اگر نوزادی با چشمان قهوه ای (رنگ تیره) متولد شود، بسیار بعید است که رنگ چشم نوزاد آبی (رنگ روشن) شود.
علاوه بر این ، حدود 10٪ از نوزادان همچنان در بزرگسالی تغییر رنگ چشم خود را تجربه می کنند.
پس به طور کلی لازم به یادآوری است که پیش بینی رنگ چشم نوزاد فقط با نگاه به چشم والدین غیرممکن است.
روند کار بسیار پیچیده تر از آن است که به نظر می رسد.
حتما بخوانید: هر چیزی که درباره روغن ماهی برای نوزادان باید بدانید
آیا چشم های تیره یا قهوه ای “قویتر یا بهتر” هستند؟
به گفته پزشکان افراد با چشمهای آبی، خاکستری یا سبز نسبت به افرادی که دارای چشمهای قهوه ای یا سیاه هستند حساسیت بیشتری به نور دارند.
در حقیقت افرادی که رنگ چشمان آنها روشن است اغلب از فوتوفوبیا (فوتوفوبی یا نور گریزی) رنج می برند یا حساسیت به نور باعث می شود که در زیر نور خورشید چشمان خود را جمع و ریز کنند یا پس از مدتی نشستن زیر نورهای فلورسنت (لامپ مهتابی) احساس خستگی کنند.
این حساسیت ناشی از این واقعیت است که در افراد دارای چشم روشن، رنگدانه های کمتری در چندین لایه چشم نسبت به افراد با چشمان تیره تر وجود دارد.
در نتیجه آنها قادر به جلوگیری از اثرات نورهای شدید یا نور خورشید نیستند.
با توجه به این نکته والدینی که فرزندانی با چشم های روشن دارند، باید بیرون از خانه کودکان خود را تحت نظر داشته باشند و مراقب احتمال خستگی چشم های کودکشان و یا نیاز به استراحت در برابر نور شدید خورشید باشند.
البته بدون توجه به رنگ چشم نوزاد بهتر است هنگام بیرون بودن، از عینک آفتابی مناسب از چشم نوزاد محافظت کنید.
به دنبال عینک آفتابی متناسب اندازه صورت کودک باشید که از اشعه ماوراء بنفش (اصطلاحا UV) محافظت کند.
برای جلوگیری از هر دو نوع اشعه ماوراء بنفش (پرتو فرابنفش A و پرتو فرابنفش B) و ایمن نگه داشتن چشم نوزاد، عینک آفتابی را انتخاب کنید که هم از UVB و هم از UVA محافظت کند.
مراقبت از چشم نوزاد
به یاد داشته باشید ، چشمان کودک شما حساس است.
بنابراین شما باید مطمئن شوید که آیا اقداماتی برای ایمن نگه داشتن چشم نوزاد خود برداشته اید یا خیر؟
اولا در ماههای اولیه پس از تولد، متوجه ترشحات جزئی از چشم نوزاد خود خواهید شد.
هنگام استحمام ، این ترشحات را با دقت و با یک پنبه گرم پاک کنید.
شما باید از پاک کردن مداوم چشم نوزاد توسط دستمال کاغذی یا پارچه های معمولی خودداری کنید.
دوم اینکه مراقب وسایلی که کودک با آنها بازی میکند باشید.
نوزادان کنترل عضلانی بسیار کمی دارند. بنابراین غیرمعمول و عجیب نیست که ناخواسته آنها خود را در چشم فرو کنند.
در حقیقت آسیب های ناخواسته چشم حتی در دوران نوزادی نیز شایع است و در بعضی موارد می تواند به کاهش دائمی بینایی منجر شود.
در عوض به کمک اسباب بازی های با رنگ روشن، بینایی نوزاد خود را تقویت کنید.
و در آخر شما باید مطمئن باشید که به همترازی چشم نوزاد یا عدم انحراف آن توجه می کنید.
به یاد داشته باشید که در چند ماه اول مقداری لوچ یا ریز بودن یک یا هر دو چشم نوزاد یا عدم انطباق بین آنها طبیعی است.
اما این موضوع بعد از دوماهگی نوزاد یا نهایتا سه ماهگی کودک نباید ادامه داشته باشد و در صورتی که این موضوع تداوم داشت یا به نظر رسید که چشم نوزاد ضعیف است، می بایست با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید.
پزشک ممکن است به جهت بررسی دقیق تر شما را به چشم پزشک ارجاع دهند.
ناهمرنگی عنبیه یا هتروکرومیا
بعضی اوقات چشم و عنبیه نوزاد به دنیا آمده، از نظر رنگ با هم همخوانی ندارد.
به این بیماری ناهمرنگی عنبیه یا هتروکرومیا گویند.
ناهمرنگی عنبیه میتواند ارثی یا ناشی از موزاییسم ژنتیکی، آسیب یا بیماری باشد که در کودکان متولد شده با هتروکرومی، این بیماری هتروکرومی مادرزادی در نظر گرفته می شود.
در برخی موارد این بیماری ممکن است توسط یک ضربه یا یک بیماری دیگر ایجاد شود.
به طور مثال سندرم هورنر که به دلیل اختلال در مسیر عصبی مغز به یک طرف صورت و چشم است می تواند باعث هتروکرومیا گردد.
اگر ظاهری غیر معمول در رنگ چشم نوزاد خود مشاهده کردید، با پزشک متخصص نوزاد خود تماس بگیرید که البته ممکن است او شما را به یک چشم پزشک متخصص ارجاع دهد.
بیشتر بخوانید: سرفه نوزاد ؛ شناخت انواع سرفه، دلایل، راهکارهای درمانی و درمان خانگی
کیدمام به شما اطمینان می دهد چشمان کودک شما هر رنگی که باشد، زیبا و منحصر به فرد خواهد بود.
در حالی که ممکن است قبلا تصور کرده باشید که کودک شما روزی با رنگ چشم خاصی متولد خواهد شد، به محض ورود او به این جهان به چشمان کوچک و مبهم نوزاد خود خیره می شوید و در می یابید که رنگ چشم نوزاد شما زیباترین نقاشی پروردگار متعال است که تاکنون دیده اید و تمایل شما برای یک رنگ خاص از افق دیدگاهتان بیرون می پرد.