پیشگیری از بارداری در زوج ها به دلایل کاملا شخصی صورت می گیرد.
ما در این مطلب از بین روش های موجود برای پیشگیری به تشریح 4 روش آن می پردازیم.
نحوه کنترل بارداری
از ان جا که این تصمیم یکی از حساس ترین و خصوصی ترین تصمیم گیری های زوجین است، پزشک باید نسبت به مسائل باروری بیماران با حساسیت خاص،دلسوزی ،بینشی جامع و بدون قضاوت رفتار کند.
باید به خاطر داشت که پیشگیری از بارداری بسیار ضروری است.
مثلا در سال ۱۹۸۹ تعداد زایمان های زنان ۱۷-۱۵ ساله ۸ درصد بیش از سال ۱۹۸۸ بود.
زنان امروزه تمایل دارند حاملگی را تا دهه های چهارم و پنجم عمر به تعویق اندازند.
در سال ۱۹۹۰ اداره آمار آمریکا برای اولین بار اعلام کرد که تعداد زنان حامله ۴۴-۳۰ ساله بیشتر از زنان حامله ۲۹-۱۵ ساله بوده، این تحول آماری تا قرن آینده ادامه خواهد داشت.
بنابراین پزشکانی که خدمات پیشگیری از حاملگی را ارائه می کنند باید متوجه نیازهای مختلف زنان در شرایط متفاوت اجتماعی یا اقتصادی باشند.
عوامل پیشگیری از بارداری
اکثر زوج ها به دلایل شخصی از حاملگی پیشگیری می کنند.
خیلی از آن ها نمی خواهند در زمان خاصی حامله شوند (فاصله گذاری) یا نمی خواهند دیگر بچه دار شوند (محدودیت تعداد)
عده ای نیز به علت اثرات بیماری روی حاملگی (مثلا در دیابت) یا به علت خطرناک بودن حاملگی برای مادر ( مثلا در تنگی شدید دریچه آئورت) از حاملگی پیشگیری می کنند .
در همه این تصمیمات پزشک باید اطلاعات صحیحی در مورد منافع و خطرات حاملگی و پیشگیری از حاملگی به بیماران ارائه کند.
راه های پیشگیری از بارداری
روشهای موجود برای پیشگیری از حاملگی به شکل های مختلف تقسیم بندی می شوند.
روشهای سنتی یا عوامانه عبارتند از جماع منقطع، شستشوی بعد از مقاربت، آمنوره شیردهی، و پرهیز دوره ای (ریتم، روش طبیعی). روش های پوششی (barrier) عبارتند از کاندوم (مردانه، زنانه) ، دیافراگم،سرپوش روی گردن رحم (cervical cap) اسفنج واژینال، و مواد اسپرم کش ، روش های هورمونی شامل قرص های ضد بارداری و پروژستین های تزریقی یاایمپلانتی طولانی اثر می باشندو به علاوه از IUD و روشهای عقیم سازی (بستن لوله زنان، وازکتومی در مردان) نیز برای پیشگیری استفاده می شود.
جماع منقطع (coitus interruptus)
یکی از قدیمی ترین روش های پیشگیری بیرون آوردن آلت قبل از انزال است.
در نتیجه منی در خارج از دستگاه تناسلی زن ریخته می شود.
عیب آن لزوم کنترل کافی مرد است تا بتواند قبل از انزال به موقع آلت را بیرون بیاورد.
میزان حاملگی هنگام استفاده از این روش احتمالا بیش از روش های دیگر است، اما آمار مطمئنی در این زمینه وجود ندارد.
ممکن است به علت خروج منی قبل از ارگاسم یا ریخته شدن منی روی اندام تناسلی خارجی در نزدیکی واژن حاملگی روی دهد.
شستشوی بعد از مقاربت (postcoital douche)
آب ساده، سرکه، و تعدادی فرآورده های بهداشتی زنان به طور رایج برای شست و شوی پس از مقاربت استفاده میشوند.
از لحاظ تئوریک، شستشو موجب خارج شدن منی از واژن می شودو مواد اضافه شده به آب خصوصیات اسپرم کشی دارند.
با این وجود ظرف ۹۰ ثانیه پس از انزال اسپرم را در موکوس گردن رحم پیدا کرده اند. بنابراین روش فوق غیر موثر و غیرقابل اعتماد است.
کاندوم مردان (male condom)
کاندوم ساخته شده از لاتکس ، پوششی برای پیشگیری از حاملگی است که حین مقاربت روی آلت مرد را می پوشاند و مانع ریختن منی در واژن می شود.
مزیتهای کاندوم تاثیر زیاد در عین ارزانی حفاظت در برابر بیماری های مقاربتی و راحتی استفاده آن است.
امروزه بعضی کاندوم ها حاوی اسپرم کش هستند که در صورت پاره شدن کاندوم مانع حاملگی شود.
به علاوه مواد اسپرم کش تا حدودی در برابر بیماری های مقاربتی ایمنی ایجادمی کند و اضافه کردن این مواد فایده بیشتری به همراه دارد.
با توجه به نگرانی در مورد بیماری های مقاربتی و اپیدمی ایدز افرادی که در معرض خطر زیاد این عفونتها هستند بیشتر باید از کاندوم استفاده کنند.
مصرف قرص های ضد بارداری هورمونی
۱- قرصهای ترکیبی:
این نوع قرص های ضد بارداری ترکیبی از ۲ هورمون استروژن و پروژستین است.
۳ نوع قرص ترکیبی داریم:
۱- تک مرحله ای :
که روز استروژن و پروژستین در سراسر دوره ثابت است.
۲- چند مرحله ای :
که دو نوع دو مرحله ای و سه مرحله ای دارد.
دردو مرحله ای مقدار استروژن در سراسر دوره یکسان باقی می ماند اما پروژستین در نیمه اول دوره کمتر و در نیمه دوم بیشتر است.
در سه مرحله ای مقدار استروژن در سراسر دوره یکسان یا متغیر بوده و مقدار پروژستین متغیر است.
برای دستور مصرف این قرص ها به بروشور داخل جعبه حاوی قرص مراجعه کنید.