در میان شایع ترین دلایل ناباروری زنان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS یکی از مهمترین هاست.
در زنانی که به این سندرم مبتلا هستند هورمون‌های مردانۀ بیش از هورمون‌های زنانه است.
وجود مقدار زیاد هورمون مردانه باعث می شود دورۀ تخمک‌گذاری دچار اختلال شود .
عوامل و علائم مختلفی میتواند باعث بروز این سندرم شود که به پزشک برای تشخیص بیماری کمک می‌کند.
کیدمام در این مطلب شما را با علائم، دلایل ، تشخیص و درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک آشنا می کند.
دلایل ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
زنان در حالت عادی ماهی یک بار تخمک گذاری انجام می دهند و تخمک بالغ شده در فولیکول‌های تخمدان آن ها آزاد و وارد لوله‌های رحم می‌شود.
اما تخمک ها در زنانی که مبتلا به این سندرم به دلیل میزان بیش از حد هورمون‌های مردانه به بلوغ نمی رسند .
در این زنان تخمک آزاد نشده و در داخل فولیکول باقی می ماند و به شکل یک کیست می‌شود.
در تخمدان های بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، این کیست ها به صورت خوشه ای وجود دارند.
اگر رشد طبیعی فولیکول و تخمک گذاری انجام نگیرد ، سطح هورمون‌های مردانه بالا و هورمون‌های زنانه نیز نامتوازن باقی می‌ماند و این باعث تکرار این چرخه مشکل دار می‌شود.
بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نسبت به انسولین مقاوم هستند.
در این شرایط سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت‌وساز کامل گلوکز کاهش می‌یابد.
به همین دلیل، برای وارد کردن گلوکز به سلول، یعنی محلی که برای تولید انرژی در آن ذخیره می‌شود، انسولین بیشتر و اضافی مورد نیاز است.
مقادیر زیاد انسولین میتواند اشتها را افزایش دهد و منجر به افزایش وزن و تولید هورمون‌های مردانۀ بیشتری شود.
این عارضه ظاهراً زمینۀ ارثی دارد و محققان می گویند که عوامل ژنتیک در این بیماری دخالت دارد.
رژیم غذایی یا سموم زیست‌محیطی نیز ممکن است در ابتلا به این عارضه اثرگذار باشد.
محتمل‌ترین توضیح برای علت بروز این عارضه، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.
علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
هر زن مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک سطح منحصربه‌فردی از هورمون‌ها و نوسانات دارد، بنابراین علائم این عارضه ممکن است در زنان متفاوت باشد.
درصد زیادی از زنانی که مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستند، اضافه وزن دارند و معمولاً این وزن اضافی در اطراف کمر آنها تجمیع شده است.
همچنین آنها به رشد بیش از حد موی زاید در صورت، قفسۀ سینه، شکم، پشت یا ران‌ها دچار می شوند.
برخی علائم دیگر سندرم تخمدان پلی‌کیستیک عبارتند از:
- نداشتن چرخۀ عادت ماهانه یا داشتن چرخه‌های نامنظم
- خونریزی بسیار کم، بسیار زیاد یا غیرقابل پیش‌بینی در طول چرخۀ عادت ماهانه
- مشکلات پوستی مانند آکنه، لکه‌های تیره یا زایده‌های پوستی
- کم‌پشت شدن موی شقیقه‌ها
- آپنۀ خواب یا همان وقفۀ تنفسی در خواب
- مشکلات باروری
تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
پزشک برای تشخیص این سندرم در مورد چرخه‌های عادت ماهانه، تغییر وزن و سایر علائم از شخص سوالاتی می‌کند.
او علائم را ارزیابی و سابقۀ پزشکی فرد را نیز بررسی می‌کند.
سپس یک معاینۀ فیزیکی و آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون و همچنین یک سونوگرافی برای بررسی وجود کیست در تخمدان تجویز می‌شود.
اگر فردی حداقل دو نشانه از سه نشانۀ زیر را داشته باشد، پزشک تشخیص می‌دهد که مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است:
- نداشتن چرخه‌های عادت ماهانه یا چرخه‌های نامنظم
- وجود کیست‌های کوچک متعدد در یک یا هر دو تخمدان
- سطوح بالای هورمون‌های مردانه در خون یا علائم مرتبط با آن مانند افزایش رشد مو یا ریزش مو با الگوی مردانه
درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
اگر شما هم مبتلا به این سندرم هستید و می‌خواهید باردار شوید، پزشکتان برای درمان سندرم پلی‌کیستیک با توجه به شرایط شما ممکن است یکی از روش‌های زیر را پیشنهاد بدهد:
- کاهش وزن
- داروهایی مثل کلومیفن، لتروزول و متفورمین
- تزریق گنادوتروپین
- عمل جراحی
- درمان ناباروری با لقاح خارج از رحم یا IVF
اگر شما تمایلی به بارداری ندارید، پزشکتان احتمالاً میتواند با استفاده از داروهای ضدبارداری و متفورمین این مشکل را کنترل کند.
همچنین بدانید که هیچ راهی برای جلوگیری از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک وجود ندارد، اما تشخیص به‌موقع بهترین راه برای کنترل علائم آن است.
اگر چرخه‌های عادت ماهانۀ شما نامنظم است یا عادت ماهانه ندارید، به یک متخصص زنان برای کمک به تنظیم چرخۀ عادت ماهانۀ خود مراجعه کنید.